DAHA YAŞANABİLİR TEMİZ BİR DÜNYA İÇİN TERTEMİZ BİR SU  

22 Mart 2016

Su bir içecek olmanın yanı sıra gıda güvenliğinin ve gıda güvencesinin sağlanmasında olmazsa olmaz unsurlardan biridir. Su güvencesi olmadığında gıda güvencesinden, su güvenliği olmadığında ise gıda güvenliğinden söz etmek mümkün değildir. Güvenli su, içerisinde hastalık yapan mikroorganizmalar ve toksik kimyasal maddeleri içermeyen ve gerekli mineralleri de dengeli biçimde bulunduran sudur. Vücuttaki su oranının yeterli düzeyde tutulması yaşamsal önem taşıdığından vücuttan kaybolan miktarlarda su alınması zorunludur.  Temiz ve erişilebilir suya ulaşma bir insanlık hakkıdır.

Su ile ilgili sorunlar her geçen gün artmakta ve boyutları da paralel olarak büyümektedir. Dünya‘da ve ülkemizde özellikle içilebilir su kaynakları hızla kirletilmekte, ticarileştirilmekte ve tüketilmektedir. Bu duruma düzensiz kentleşme, nüfus artışı ve kontrolsüz sanayileşme neden olduğu gibi atıkların uygun şekilde arıtılmadan doğrudan çevreye verilerek temiz sulara karışması da neden olmaktadır.

HES‘ler ile sular özelleştirilmekte, tek bir dere üzerinde birçok HES yapılmakta, orada yaşayan diğer canlıların sudan yararlanma koşulları kısıtlanmakta, suyun öz niteliği değişmekte, içerisinde yararlı organizmalar bulunan, tarıma, hayvancılığa veya içme amacıyla kullanıma uygun olan "su varlıkları" giderek yok olmaktadır.

Güvenli Suya Ulaşımda Tüketicilere Düşenler;

• Pet şişelerdeki ve damacanalardaki sular güneş ışığına maruz bırakılmamalıdır.
• Evlerde ve işyerlerinde kullanılan sebiller ve damacanalar ile damacanalarda kullanılan pompalar etkin bir şekilde düzenli olarak temizlenmelidir.
• Damacana suları yetkili bayilerden alınmalı, satın alınan damacananın kapağı, emniyet bandı, etiketi,  üretim/son kullanma tarihi ve parti seri numarasının bulunup bulunmadığı kontrol edilmelidir.
• Suya olan güvensizlik nedeniyle su arıtma cihazlarına yöneliş çok artmıştır. Ancak evsel su arıtma cihazlarının pazarlanması sırasında tüketiciye bilgi aktarımı konusunda zaman zaman yanlış yönlendirilmeler olabilmektedir. Bakım, temizlik, filtre değiştirme gibi konuların bu cihazlarda çok önemli olduğu unutulmamalıdır.
• Analizi yapılmamış, kontrolsüz çeşme ve su kaynakları,  güvenli olmayan kuyu suları; içme suyu, mutfakta kullanma suyu ve tarımsal üretimde sulama suyu olarak kullanılmamalıdır.

Her alanda olduğu gibi güvenli suya ulaşmak için de tüketicilerin bilinçli ve aktif olması, bir yandan kişisel kullanımlarında tüm önlemleri alarak su tasarrufu sağlarken, diğer yandan denetim konusunda da yetkili kurumlar üzerinde baskı oluşturması ve karşılaştıkları olumsuzluklarla ilgili şikâyet ve önerilerini Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Müdürlüklerine iletmesi büyük önem taşımaktadır.

Yukarıda ifade edilenlerden yola çıkılarak; su güvencesi ve su güvenliği konusunda sorumluluğu olan kamu kurum ve kuruluşlarından yerel yönetimler ile Sağlık Bakanlığının üzerine büyük sorumluluklar düşmektedir. İçme ve kullanma su havzalarının kontrolsüz bir şekilde imar alanlarına dönüştürülmesiyle çevresel atık yönünden kirlenmesine sebep olunmaktadır. Bu çevresel kirliliği yok edecek olan da kamunun kanunla yetkilendirilmiş kuruluşlarıdır.

Kentleşme anlayışı bu mantıkla devam ettiği sürece önümüzdeki nesillere içilebilecek nitelikte kaliteli ve sağlıklı su sağlanması konusunda büyük sıkıntılar yaşanacaktır. Yaşadığımız bu dünyanın gelecek kuşakların emaneti olduğunu düşünecek olursak, herkesin üzerine çok büyük sorumluluklar düştüğünü unutmamak gerekir.

İnsanın en yaşamsal gereksinimlerinden olan temiz ve sağlıklı suya ulaşmak temel insanlık hakkıdır. Kamu yöneticileri, halkın temiz ve sağlıklı suya ulaşmasını sağlamalıdır. Her bireyin temel ihtiyaçlarını karşılayacak kadar suyun ücretsiz olarak sunulması gerekir. Hava gibi yaşamsal olan sudan kâr elde edilmesi anlaşılabilir ve adil değildir. Yeni-serbest piyasa eğiliminin bir aktörü olan özelleştirmeye suyun ticarileştirilmesi alet edilemez.

DAHA YAŞANABİLİR TEMİZ BİR DÜNYA İÇİN TERTEMİZ BİR SU dileğiyle basın ve kamuoyuna saygıyla duyurulur.

TMMOB Gıda Mühendisleri Odası