5996 sayılı kanun gerekçe gösterilerek kombina ve parçalama tesislerinde çalışan gıda mühendislerinin işten çıkarılmasına ilişkin 20.01.2011 tarihinde  Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü‘ne iletilen görüşlerimizin bulunduğu resmi yazı aşağıdaki gibidir.   

T.C. TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI

Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü‘ne

Konu:  5996 sayılı Kanun gerekçe gösterilerek kombina ve parçalama tesislerinde çalışan Gıda Mühendislerinin işten çıkarılması

5179 sayılı Kanun gereğince kombina ve parçalama tesislerinde Gıda Mühendisleri de çalışmakta iken, 5996 sayılı Kanunun yürürlüğe girmesi ve ekinde ‘‘kesimhane, kombina ve parçalama işlemi yapılan yerlerde istihdamı zorunlu personel olarak görev alabilecek tek meslek gurubunun Veteriner Hekim olarak belirtilmesi ile pek çok Gıda Mühendisi işten çıkarılmaya başlanmış, hak kayıpları ve mağduriyet söz konusu olmuştur.

İzmit İlçe Tarım Müdürlüğü‘nden Real Hipermarketler Zinciri A.Ş‘ne gönderilen 03.01.2011 tarihli, ‘‘sorumlu yönetici istihdamı‘‘ konulu  yazıda da, yasa dayanak gösterilerek ‘‘kombinalar, kesimhaneler, parçalama ve bağırsak işleme tesislerinin çalıştırması gereken personelin veteriner hekim olması gerektiği..., uymayanlar hakkında yasal işlem yapılacağı‘‘ ihtar olunmakta, Gıda Mühendislerinin hak kaybına yol açan bu uygulama, Tarım İlçe Müdürlüğü tarafından bildirilmektedir.

Hayvansal gıdalarda, kesim öncesi ve sonrasında Veteriner Hekim tarafından yürütülen muayene ve peşinden gıda zincirine girmesi uygun olduğunu gösterir damgalama/işaretleme işleminden sonra, insan tüketimine sunulması uygun olan etlerin, ürünün insan sağlığına uygun üretilmesi veya gıda güvenliği açısından kontrolü hekimlik nosyonu şartı gerektirmemektedir. Bu aşamadan sonra yapılacak kontroller, artık üretim aşamasında oluşacak gıda güvenliği riskleri dahilindedir. Başta Gıda Mühendisleri olmak üzere; gıda hijyeni ve teknolojisi konusunda eğitim alan tüm meslek grupları bu görevi yürütebilmektedir. Ülkemizde 5996 sayılı Kanun yürürlüğe girinceye kadar uygulama bu doğrultuda iken, uyum sağlamaya çalıştığımız AB mevzuatı da aynı yaklaşımı sergilemektedir. İnsan tüketimine uygun hayvansal ürünlerin resmi kontrollerinin düzenlenmesine ilişkin özel kuralları ortaya koyan 29 Nisan 2004 tarih ve (AT) 854/2004 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğü‘nün açıklamalar kısmının 9. fıkrasında ‘‘özel uzmanlıkları ışığında, kesimevlerinin, av işleme işletmelerinin ve belirli parçalama tesislerinin denetimlerini ve kontrollerini veteriner hekimlerin yürütmesi uygundur. Diğer tipteki işletmelerin denetim ve kontrolleri için en uygun olan elemanların kararlaştırılması üye devletlerin takdirindedir‘‘  denilmektedir. Bu takdir hakkının verilmesi, ülkelerin yetiştirdiği meslek mensuplarının özelliği ve sayılarının farklı olması nedeniyledir. AB Ülkelerinin bir kısmında, Gıda Mühendisleri veya gıda teknolojisi eğitimleri alan ilgili meslek grupları yeterli sayıda bulunmamaktadır.  Ülkemizde söz konusu meslek grupları mevcut olduğuna göre, bugüne kadar olduğu gibi, bugünden sonra da onların da değerlendirilmeleri gerektiği açıktır. Kaldı ki, AB bu zorunluluğu sadece resmi kontrollerde ve belirli tesisler için getirmektedir. Özel sektörde sürdürülecek görevlerde böylesi bir zorunluluk söz konusu değildir.

Yasanın amacının halk sağlığı ve güvenliği olduğundan kuşku yok ise, işten çıkarmanın gerekçesi yasa olmamalıdır.  Bakanlığın, Yasa‘nın yanlış yorumlanmasının önüne geçmekle ödevli olduğundan kuşku bulunmamaktadır. Her yasanın amacının kamu yararı taşıması gerektiği ön koşul ise, Yasa‘nın amacına aykırı olarak Gıda Mühendislerinin iş akitlerinin yasa gerekçe gösterilerek feshi, kamu yararı ve yasanın amacıyla bağdaşmamaktadır. Gıda sektöründe, Gıda Mühendislerinin çalışmasını yasaklayan yasa olarak değerlendirilen 5996 sayılı Kanuna ilişkin bu yanlış algılamayı Bakanlık ivedi olarak çözmelidir. Özel sektörde yapılan görevde kısıtlamaya neden olan "et parçalama işlemi"nin olmadığı bir et işleme tesisi yoktur. "Parçalama tesisi" ifadesinin bunu kapsamadığı açıktır. "Parçalama Tesisi"nin kesim sonrası muayeneden sonra yapılan karkasın belirli oranlarda küçültülmesini kapsaması gerekmektedir. Yapılan düzenleme, hukuk devletinin yaşama geçirilmesinde olmazsa olmaz iki temel ilke olan  ‘‘hukuki güvenlik‘‘ ve ‘‘ hukuki istikrar‘‘ ilkelerine de aykırıdır.

Yukarıda açıklamaya çalıştığımız nedenlerle, Bakanlığınızın 5996 sayılı Yasa da kullanılan parçalama tesisleri ve kombinalar ifadelerini açık ve net olarak tanımlaması, çalışmakta olan Gıda Mühendislerinin işten çıkarılmasını önleyecek tedbirleri ivedilikle alması, bu alanda oluşan boşluğu düzenleyici işlemlerle doldurması ve bu konudaki düzenleyici işlemlerin kısa sürede yürürlüğe konulması arz olunur.

Yönetim Kurulu a.

Petek ATAMAN
Başkan