Freeze  drying/liyofilizasyon/dondurarak  kurutma  teknolojisi  düşük  sıcaklık,  düşük  basınç  (vakum) altında  ürünün  içinde  donuk  halde  bulunan  suyun  süblimasyona  uğrayıp  gaz  haline  geçerek uzaklaştırılması yöntemidir.

Hammadde ve donma kalitesi son ürün kalitesini direkt olarak etkilemektedir. Dondurma aşamasında küçük buz kristallerinin oluşması için hızlı dondurma yöntemleri tercih edilir.  En yaygın kullanılan dondurma yöntemi ürünleri tek tek dondurma (IQF) işlemidir.  Ürün dondurulduktan sonra freeze dryer/dondurarak kurutucu/liyofilizatörde kurutmaya alınır. Kurutma birincil ve ikincil kurutma evrelerini içerir. Ürünün nem içeriği  %95-98 oranında azaltılır.  Bu yöntem et,  hazır gıdalar,  deniz ürünleri ve birçok gıdada kullanılsa da en yaygın olarak meyve ve sebzelerin kurutulmasında kullanılmaktadır.

Bu yöntem diğer kurutma yöntemlerine göre daha kaliteli son ürün elde edilmesini sağlar.  Proses sıcaklığının düşük olması sebebiyle ısıya duyarlı gıdaların kurutulmasında tercih edilir.  Dondurarak kurutma işleminde gıdanın besin değerleri, tadı, kokusu, aroması, rengi ve şekli korunur. Ürünün nem içeriği %2-3 oranlarına kadar düşürülebildiği için ürün gevrek, çıtır bir yapı kazanır. Hafiftir ve kolay taşınabilir.  Son ürünün su aktivitesinin düşük olması sebebiyle mikroorganizmalar aktivitelerini sürdüremez bu da ürünün uzun raf ömrüne sahip olmasına katkı sağlar. Koruyucu ve katkı maddesi kullanmadan, özel katmanlı ambalajlama ve kapatma yöntemleriyle ürün kapalı pakette havayla temas etmeyecek şekilde saklandığı sürece uzun yıllar raf ömrünü korumaktadır. 

Avantajlarının yanı sıra bazı dezavantajları bulunmaktadır.  Bunlar arasında;  yüksek yatırım maliyeti, proses esnasında fazla enerji tüketimi,  kurutma süresinin ürüne ve reçeteye göre değişse de uzun (yaklaşık 24 saat) sürmesi bulunmaktadır. Ayrıca ürün nemçeker özellikte ve yeniden nemlenme yeteneği yüksek olduğu için ortam koşullarından hızlıca etkilenir ve nem alır.  Bu yüzden ürünün işlenmesi sırasında ortamın sıcaklık ve bağıl nem bakımından kontrollü olması gerekmektedir. Son ürün ambalajının ise hava/nem geçirgenliği olmamalı ve paket hava almayacak şekilde kapatılmalıdır.

Freeze dried gıdalar, hafif ve besleyici olması sebebiyle astronotların tüketimine uygun olduğu için ilk olarak NASA tarafından geliştirilmiştir. Freeze dried gıdalar pastacılık, kahvaltılık gevrek, içecek, çikolata gibi birçok sektörde tercih edilip kullanılmaktadır. Ürün yemeye hazır (ready-to-eat) olduğu için son tüketiciye direkt olarak sunulabilmektedir.  Yurtdışında bu teknoloji daha yaygın ve gelişmiş olsa da ülkemizde son senelerde faaliyete geçen ve yaygınlaşmaya başlayan bir sektördür. Son tüketici açısından kuru meyve ve dondurularak kurutulmuş meyvenin arasındaki farkın bilinirliği, son dönemde popülerleşen çikolata kaplamalı bütün freeze dried çilek gibi ürünlerin tanınmasıyla birlikte artmaktadır. 

Freeze dried gıdalar kuru gıdalar kapsamında değerlendirilse de yukarıda anlatılan maddeler sebebiyle aslında geleneksel veya diğer yöntemler kullanılarak kurutulmuş gıdalardan daha farklı özelliklere sahiptir. Bu sebeple ayrı bir kategoride değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu ayrım ilerleyen zamanlarda yapılırsa ihracat ve yasal mevzuat açısından ürüne daha uygun kriterler tanımlanabilir.  Bu durum ürünlerin doğru yorumlanması ve tanınması açısından önemli bir noktadır.

Yöntemin en büyük dezavantajları olan proses sırasında harcanan fazla enerjiyi düşürmek ve kurutma süresini azaltmak için belirli hibrit kurutma yöntemleri araştırılmakta olup henüz endüstriyel olarak uygulamaya geçmese de konuyla ilgili çalışmalar devam etmektedir.