TMMOB Gıda Mühendisleri Odası Bursa Şubesi Başkanı Serkan Durmuş, Koronavirüs önlemleri kapsamında gıda güvenliğine karşı üretici ve tüketicileri uyardı.

Dünyayı ve Türkiye‘yi yakından ilgilendiren ve Koronavirüs (COVİD-19) vakası, onlarca ülkede binlerce kişide etkisini göstermeye devam ediyor. TMMOB Gıda Mühendisleri Odası Bursa Şubesi Başkanı Serkan Durmuş, yaptığı açıklamada şunlara yer verdi:

"Dünya Sağlık Örgütü(WHO) tarafından da "PANDEMİ" olarak ifade edilen bu bulaşı hastalık ile ilgili kamuoyunda "Gıdalarda bulunabilir mi?" ve "Gıdalar ile yayılması mümkün müdür?" sorusunu akla getirmektedir. 

Gerek , Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi (EFSA) gerekse Amerika Gıda ve İlaç Otoritesi (FDA) ve Amerika Tarım Birimi (USDA) yaptığı araştırmalar sonucunda eldeki veriler çerçevesinde virüsün gıdalar ile bulaşmadığını ifade etmişlerdir. 

Çin‘den ve diğer ülkelerden ithal edilen veya ülkemizde üretilen gıdaları, COVID-19‘un yayılması ile ilişkilendirecek hiçbir kanıt bulunmadığını göstermektedir. 

Bir başka deyişle COVID-19‘un iletiminde gıda veya gıda ambalajının rolü olduğuna dair bir kanıt bulunmamaktadır. Ancak kimi diğer virüslerde olduğu gibi, COVID-19 da yüzeylerde belirli sürelerle de olsa hayatta kalması mümkündür. Yine gerek WHO, gerekse ülkemiz Sağlık Bakanlığı açıklamalarından virüsün sıcaklığa dirençli olmadığı bilinmektedir. 

Her ne kadar gündemimize olan CORONA VİRÜS`ün gıdalar kanalıyla yayılması söz konusu değilse de; vatandaşlarımıza gıdaların üretimi, tüketimi sürecinde uyulacak hijyen kurallarını bir kez daha hatırlatmak bir görev olarak değerlendirilmektedir. 

Gıda üretiminde , "iyi hijyen uygulamaları" çerçevesinde gıda güvenliğinin 4 temel adımını (temizle/temiz tut; çiğ ve pişmişi, gıda olan ile olmayanı, temiz ile kirliyi ayır, doğru pişir, güvenli sıcaklıkta tut) takip etmek önemlidir.

Her zaman olduğu gibi, bu süreçte de ilk önerimiz gıda ve gıda ürünleri alırken ambalajlı iyi hijyen uygulamaları ve gıda güvenliği yönetim sistem uygulamalarına üretim tekniklerinde uygulayan ,gıda mühendisi veya ilgili meslek mensupları tarafından denetim ve kontrole tabi kayıtlı veya onaylı işletmelerde üretilen gıda ürünlerinin tercih edilmesidir. Özellikle merdiven altı diye tabir edilen kayıtdışı ve denetim mekanizmasından uzak gıda işletmelerinin üretmiş olduğu gıda ürünlerinin tüketilmemesini halk sağlığı açısından önermekteyiz.

Özellikle iyi hijyen uygulamaları kurallarına uyularak üretilen gıda ürünlerinde COVID-19‘un bulunması mümkün görülmezken gıda üreten işletmelerde çalışanların ve gıda tüketicilerinin şu önemli hususlara uyması çok büyük önem taşımaktadır.

ELLER:

 Üretim öncesinde, sonrasında ve süresince gerektiğinde 

 Çiğ bitkisel ve hayvansal gıdalarla temastan sonra 

 Yemekten önce ve sonra 

 Tuvaletten sonra 

 Evcil ve yabani hayvanlara temas sonrası 

 Çöpe dokunduktan sonra 

 Hasta ziyareti ve refakati öncesi ve sonrası 

 Kesik veya yara tedavisinden önce ve sonra 

 Burun temizliği, öksürme veya hapşırdıktan sonra 

mutlaka su ve sabunla 20 sn. boyunca yıkanmalı; uygun yıkama koşulları bulunmayan ortamlarda 60 derecenin üzerindeki bir kolonya uygulanmalıdır. 

EKİPMANLAR 

 Çiğ bitkisel ve hayvansal gıdalara temas ettikten sonra sıcak su ve deterjan ile veya bulaşık makinasında yüksek sıcaklıkta yıkanmalıdır, 

ÜRETİM/İŞLEME/TÜKETİM 

Ayırma ve tasnifleme işleminin doğru şekilde yapılması 

 Alışverişte çiğ hayvansal gıdalar ile diğer gıdalar ve gıda olmayan maddeler birbiri ile temas etmeyecek biçimde ayrı poşetlere konulmalıdır 

 Pişmiş ve çiğ gıdalar birbiri ile temas ettirilmemelidir 

 Çiğ gıdalarla temas eden tüm malzemeler uygun deterjan ve sıcak su ile yıkanmalıdır. 

Doğru sıcaklıkta tutma/pişirme 

 Pişirilerek/ısıl işlem uygulanarak tüketilmesi gereken et, süt, yumurta gibi gıdalar çiğ olarak tüketilmemelidir. 

 Gıda işletmelerinde ürünün mevzuatına uygun koşullarda ısıl işlem uygulandığı sürekli kontrol edilmeli ve kayıt tutulmalıdır 

 Evde tüketimde gıdanın merkez sıcaklığının yeterli dereceye çıkması sağlanmalıdır (>65°C). Etlerin kanlı olmaması, yumurtaların akının sıvı görünümünden kurtulması gibi görsel izlemenin yanı sıra ev tipi mutfak termometresinin kullanılması da faydalı olarak değerlendirilmektedir. 

 Etikette belirtilen pişirme önerilerine uyulmalıdır. 

Doğru sıcaklıkta tutma işleminin uygulanması 

 Gıdalarda sağlık riski oluşturan mikroorganizmalar genelde 4 ile 60°C arasında çok hızlı gelişirler bu nedenle kuru bakliyat, un gibi gıdalar hariç gıdalar hemen tüketilmeyecekse hızlı bir şekilde soğutulmalıdır 

 Soğutma mutlaka 4 ve altındaki sıcaklıklarda yapılmalıdır 

 Bozulabilir gıdaları 2 saatten fazla oda sıcaklığında bekletilmemelidir 

 Gıdanın etiketinde yazan saklama, hazırlama, muhafaza ve tüketim koşullarına harfiyen uyulmalıdır. 

 Muhafazada uygun soğutmayı sağlayacak önlemler alınmalıdır 

 Donmuş gıdalar asla tezgah üzerinde çözdürülmemeli veya marine edilmemelidir , çözdürme işlemini mutlaka buzdolabında veya mikrodalga fırınlarda yapılmalıdır 

 Dondurma işleminin zararlı mikroorganizmaları yok etmediği, sadece bu canlıların gelişimlerini durdurduğu ve bu yolla pişirinceye kadar koruduğu bilinmelidir. 

Ayrıca; Yiyecekleri işleyen, hazırlayan ve servis eden tüm kişilerin, daima ellerini ve yüzeyleri sık sık yıkamak gibi güvenli gıda işleme prosedürlerine uyması gerekmektedir.

HACCP kriterlerine ve iyi hijyen uygulamalarına uyarak risk ve tehlike analizi temelli gıda üreten ve bu koşullara uyan gıda işletmelerinin uygulamış olduğu temizlik ve dezenfeksiyon işlemlerinin dışında ayrıca bir dezenfeksiyon yöntemi uygulamasına gerekli değildir. 

Gerek halkımızın, gerekse restoran ve diğer hizmet sektörü ve gıda işletmelerinin ve çalışanlarının Sağlık Bakanlığınca açıklanan önlemlerle dikkatle uyması gerekmektedir. bu noktalarda akut solum yolu hastalıkları belirtisi gösteren ve 37.8 derece ve üstünde ateşi olan çalışanların iyileşinceye dek çalıştırılmamaları gerekmektedir.

Basın ve Kamuoyuna saygı ile duyururuz.

Gıda Mühendisleri Odası Bursa Şubesi Adına

Yönetim Kurulu Başkanı 

Serkan DURMUŞ

Kaynaklar

• Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi (EFSA)

• Amerika Gıda ve İlaç Otoritesi (FDA)

• Amerika Tarım Birimi (USDA)

• Uluslararası süt ürünleri birliği (IDFA)