DÜNYA SÜT GÜNÜ, SÜTÜN BESLENMEMİZDEKİ YERİ ve GIDA GÜVENLİĞİ

21.05.2020

Dünyada her yıl 21 Mayıs tarihi "Dünya Süt Günü" olarak kutlanmaktadır. İnsan sağlığı bakımında stratejik bir öneme sahip süt ve süt ürünleriyle hayvansal protein ihtiyacının büyük bir kısmı karşılanabilmektedir. Bu özelliğinden dolayı süt hepimiz için çok değerli bir gıda maddesidir. Süt ve süt ürünlerinin yeterli miktarlarda tüketimi özellikle büyüme ve gelişmenin hızlı olduğu okul çağı çocukları başta olmak üzere her yaş grubu için büyük önem taşımaktadır. Uzmanlar, kemiklerin yapı taşı olan kalsiyum açısından oldukça zengin ve vücutta kullanılabilirliği en yüksek besin maddesi olan sütün her gün düzenli olarak tüketilmesini önermektedir. Günde iki bardak süt içilmesi tavsiye edilirken, ilerleyen yaşlarda düzenli olarak tüketilen sütün, iskelet ve kemik yapısının deformasyonunu geciktirdiği bilinen bir gerçektir.

Avrupa İstatistik Ofisi Eurostat‘ın 2018 verilerine göre Avrupa ülkeler arasında en çok süt ineğine sahip olan ülke 6,3 milyonla Türkiye olarak açıklanmıştır.

Resmi verilere göre Türkiye‘den sonra en çok süt ineğine sahip olan ülke Almanya, 4,1 milyon süt ineğine ev sahipliği yaparken, Fransa 3,55 milyon ile üçüncü, Polonya 2,2 milyon ile dördüncü ve İtalya 1.9 milyon ile beşinci sırada yer almaktadır.

Türkiye, büyük baş hayvan sayısı ve süt üretiminde üst sıralarda yer almasına rağmen süt tüketiminde listenin sonlarında bulunmaktadır. AB ülkeleri arasında yıllık ortalama süt tüketimi 60 litrenin üzerinde olurken İrlanda ve Finlandiya bu alanda başı çeken iki ülke durumundadır. Yıllık ortalama süt tüketimi İrlanda‘da 125, Finlandiya‘da ise 120 litre civarındayken bu miktar Türkiye`de sadece 34 litre kadardır.

Ulusal Süt Konseyi tarafından %3,6 yağlı, %3,2 proteinli çiğ süt tavsiye fiyat 1 Ocak -31 Aralık 2020 için 2.30 Tl/lt olarak belirlenmiştir.  Belirlenen bu fiyattaki sütün market raflarında tüketiciye ulaşmasına kadar ne yazık ki 2-3 katına çıktığı görülmektedir. Fiyatların bu kadar yüksek olması bütçesi yeterli olmayan tüketicileri kayıt dışı ürün tüketimine yönlendirmektedir. Sokak sütü tüketimi de bu kayıt dışılığın başında gelmektedir. Ülkemizde sokak sütü tüketimi azımsanamayacak düzeydedir. Üretilen çiğ süt miktarının hemen hemen yarısına yakını kayıt dışı olarak pazarlanıp satılmaktadır.

Bütün bunlar yetmiyormuş gibi basın ve yayın organlarında, izlenebilirliğin en yüksek olduğu yayın saatlerinde konunun uzmanı olmayan kişiler tarafından hiçbir bilimsel temeli olmayan, spekülatif ve bir o kadar da tehlikeli, tüketiciyi yanlış bilgilendirip, yönlendiren "medyatik" birtakım insanlar tarafından işlenmiş sütün tüketilmemesi gerektiği konusunda yoğun çaba sarf edildiği görülmektedir.

Covid-19 Corona virüs salgın sürecinde güvenli gıdaya ulaşmanın halk sağlığı açısından önemini bir kez daha vurgulayarak ifade etmek isteriz ki;

Kaliteli süt üretimi için süt hayvancılığı ile uğraşan çiftçi ve köylüye verilen destekler artırılmalı, aile çiftçiliği özendirilmeli, kırsal kalkınmaya önem verilmelidir,

Okul sütü projesi uygulamasına yaşanılan sorunların çözülmesi kaydıyla devam edilmeli, projeye yerel işletmelerin dahil edilmesi sağlanmalıdır,

Süt üreticilerinin bir araya gelmesini sağlayacak üretici birlikleri ve kooperatifler kurulmalı, gerekli destekler sağlanmalıdır,

Pastörize ve UHT (uzun ömürlü) süt tüketiminin yaygınlaşması özendirilmelidir,

Süt ve ürünlerindeki denetim artırılmalı, kayıt dışı üretime ve satışına izin verilmemelidir,

Gıda mühendislerinin teknik bilgisinden; üretimden-denetime kadar olan her aşamada yararlanılmalıdır. Bu anlamda Gıda Mühendisleri Odası tarafından Tarım ve Orman Bakanlığı ‘na önerilen "Yetkilendirilmiş Gıda Danışmanlığı" sistemi yaşama geçirilmelidir,

Tüketiciler üzerinde ciddi yanılgılara neden olan bilgi kirliliğinin önlenmesi konusunda, süt ve ürünleri alanında uzmanlaşmış meslek grupları ve kuruluşları ile iş birliğine gidilmeli, toplumu doğru şekilde bilgilendirme konusunda çaba sarf edilmelidir.

TMMOB GIDA MÜHENDİSLERİ ODASI

YÖNETİM KURULU