Odamızın, 3 Aralık Dünya Engelliler Günü dolayısıyla yayınladığı basın açıklaması aşağıda yer almaktadır.

BASININ VE KAMUOYUNUN DİKKATİNE!

ENGELLİ VATANDAŞLARIMIZIN/MESLEKTAŞLARIMIZIN SORUNU HEPİMİZİN SORUNUDUR

HEPİMİZ BİR ENGELLİ ADAYI OLABİLİRİZ

03.12.2012

Ülkemiz nüfusunun %12,8‘i engellilerden oluşmaktadır. Ortopedik, görme, işitme, konuşma ve zihinsel özürlü birçok vatandaşımız; 21. yüzyıl teknolojisine rağmen günlük yaşamlarını büyük mücadelelerle sürdürebilmekte; en temel haklarından yararlanmak dahi sorun halini almaktadır. Gündelik yaşamın rutini içerisinde engelli vatandaşlarımız en basit ihtiyaçlarına/haklarına ulaşmakta büyük güçlükler yaşamaktadırlar.

Şehirlerin fiziki koşulları, ulaşım, sağlık hizmetleri, eğitim ve çalışma yaşamı engellerle doludur. Kaldırımlar, yollar, merdivenler, kapılar, tuvaletler, taşıma araçları gibi çok sayıda engel yaşamı zorlaştırmakta, kimi işleri imkânsız hale getirmektedir. Kaldırımlarda yardım almadan yürüyebilmek, karşıdan karşıya geçebilmek, binalara rahatlıkla girip kendi başına bir etkinlik yapmak nerendeyse imkânsız haldedir. Görme engelliler için kaldırımlarda yapılan işaretlerin aniden bittiği, hatta zaman zaman tehlike yaratacak biçimde olduğu hepimizin her gün rastladığı bir durumdur. Tekerlekli sandalyedeki yurttaşlar ise birçok binaya giremez, birçok asansörü kullanamaz durumdadır. Ne yazık ki buna çok sayıda kamu binası da dâhildir. Nüfusumuzun önemli bir kesimi fiilen hayatın dışına itilmiş ve dışlanmış bir durumdadır.

572 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ve Özürlüler Kanunu ile öngörülen fiziksel çevrenin, kamu binalarının ve kamusal kullanım alanlarının engellilere uyumlu hale getirilmesi için tanınan süre dolmuş olmasına rağmen sorunlar devam etmektedir.   Oluşturulan yasal düzenlemelerin uygulamaya gereği gibi yansıtılamaması ve takip edilmemesi; sosyal hukuk devleti ve eşitlik ilkesiyle bağdaşmamaktadır.

4857 Sayılı İş Kanunu gereği; özel sektörde 50 ve 50‘nin üzerinde işçi çalıştıran iş yerlerinde %3, kamu sektöründe ise 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu gereği %3 oranında engelli çalışan istihdam edilmesi zorunludur. Özel sektör ve kamu işverenlerinde özürlü personel istihdam edilmediği durumlarda istihdam edilmeyen her bir kişi için para cezası uygulanmaktadır. Bu cezai yaptırım nedeni ile özel sektörde özürlüler için ayrılan kadrolarda personel istihdamı çok önemli ölçülerde sağlanmıştır. Ancak, para cezası devlet memurluğu kontenjanı için uygulanmamakta olduğundan kamu kurumları için aynı ifadeyi kullanmak mümkün değildir. İlgili Kanun gereği kamu kurumlarında bu koşulun yerine getirilmesinden Devlet Personel Başkanlığı sorumludur. Devlet Personel Başkanlığı görevini yerine getirmelidir.

Engelli vatandaşların tüm bireyler gibi onurlu bir yaşam sürebilmeleri için kendi kendilerine yeten bireyler olmalarının sağlanması, bu yönde eğitim, sağlık, istihdam politikalarının oluşturulması ve mutlaka denetlenmesi son derece önemlidir.

Engellilere gereksinim duydukları araçlar, ücretsiz ya da çok ucuza verilmelidir. Engellilerin gereksinim duydukları özel araçların geliştirilmesi konusunda AR-GE araştırmaları desteklenmeli, araçlara ulaşım kolaylaştırılmalıdır. Bu araçlar engellilerin toplumsal yaşama katılımının biricik gereçleridir.

Kimi kanunlarla engellilere tanınan ayrıcalıklar, bu kişilere bakmakla yükümlü olanlar için de değerlendirilmelidir.

Engelliler; kanun ve yönetmeliklerde "özürlü" olarak anılmak istememektedirler.

Vatandaşlarımızı kısa süre ile de olsa, kendilerini engelli vatandaşlarının yerine koymaya; çevrelerindeki koşulları bu gözle irdelemeye davet ediyoruz. Hayatın birden ne kadar zor olacağını göreceklerdir. Unutmamalıdırlar ki, her "sağlam" kişi bir gün "engelli" olabilir. Engelli yurttaşlarımızın sorunları, kendi sorunları kadar başkalarının da sorunlarını dert edinen, çözmeye çalışan ve bu yönde engellilerle beraber mücadele veren kişi ve kurumların varlığı ile daha kolay, daha hızlı ve insanca yaklaşımlarla çözülecektir. 

3 Aralık Dünya Engelliler Günü‘nde, bir kez daha kamu ve özel sektör yetkililerini ilgili kanun hükümlerini uygulamaya, var olan eşitsizliklere ve zorluklara rağmen büyük bir özveri ile ayakta durmaya çalışan engellilere sahip çıkmaya ve engelli meslektaşlarımız için bulunduğumuz girişimlere karşı duyarlı olmaya davet ediyoruz. 

Engellerin azaldığı bir dünya dileğiyle...

R. Petek ATAMAN

TMMOB Gıda Mühendisleri Odası

Yönetim Kurulu Başkanı