İZMİR OKUL YEMEĞİ KOALİSYONU
Her birey doğumundan itibaren tüm yaşamı boyunca sağlıklı, yeterli ve güvenli gıdaya erişim hakkına sahiptir. Burada önemli olan bireyin karnının doyması değil, yeterli ve dengeli beslenmesidir. Gıdaya erişimdeki adaletsizlikler ancak devletleri yönetenlerin yerinde, sağlam ve kararlı politikalar uygulamasıyla ortadan kaldırılabilir.
Çocuklarda bedensel ve zihinsel gelişimin en önemli olduğu zaman ilköğretim dönemidir. Birçok çocuk olanaksızlıklardan dolayı kahvaltı yapmadan okula gitmekte; hatta öğle aralarında bile yemeklerini yiyememektedir ya da kısıtlı olanaklardan dolayı güvenilir olmayan sağlıksız gıdalarla beslenmektedir. Bu olumsuz durumun ortada kaldırılması aşamasında devlete büyük sorumluluklar düşmektedir.
Gün boyunca eğitim gören ve hareket halinde olan çocukların, öğle yemeğinde yeterli düzeyde kalori ve beslenme değeri içeren gıdaları tüketmesi gerekmektedir. Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı özel okullar ve az da olsa bazı devlet okullarında öğrencilere öğle yemeği verilmesine rağmen, devlet okullarının neredeyse tamamına yakınında öğle yemeği verilmemektedir.
Ülkemizde çocukların sağlığı ve geleceği üzerinde ciddi ve kalıcı olumsuz etkilere neden olan beslenme yetersizliği sorununun çözülmesi, sağlıklı ve başarılı bir neslin yetişmesi için elzemdir. Her çocuğun temel hakkı olan sağlıklı beslenme başta siyasi iktidar olmak üzere ilgili kamu kurumlarının sorumluluğundadır. Okul çağındaki çocuklara okul yemeği programları yoluyla ücretsiz gıda ve beslenme desteğinin kamu kurumlarının politika önceliği olması son derece ivedidir. Ancak uygulanan politikalara bakıldığında okul yemeği programlarının kamu gündeminin dışında kaldığı görülmektedir.
Okula giderken bir poğaça, bir meyve suyu ile beslenen çocuklar gizli bir tehlikeyle karşı karşıyadır. Yetersiz beslenme sadece yemeğin az yenilmesi veya hiç yenilmemesi değil, yenilen yemeğin besleyiciliğinin az olması anlamına da gelmektedir. Çocukların gelişme sürecinde kalori ihtiyaçları yüksektir ve daha çok protein, kalsiyum, demir gibi minerallere ihtiyaç duymaktadırlar. Çocukluk döneminde yetersiz beslenmeye bağlı olarak zeka geriliği, öğrenme güçlüğü, görme sorunları, diş ve dişeti sorunları en sık görülebilen sağlık sorunlarındandır. Bu bağlamda, gün boyunca okulda olan çocuklara mutlak suretle ücretsiz okul yemeği ve içilebilir temiz su uygulamasının ivedilikle başlatılması ve yaygınlaştırılması gerekmektedir.
Türkiye’nin de 27 Ocak 1995 tarihinde imzaladığı Birleşmiş Milletler Çocuk Haklarına Dair Sözleşmesi’nde de belirtildiği üzere “Taraf devletler, her çocuğun bedensel, zihinsel, ruhsal, ahlaksal ve toplumsal gelişmesini sağlayacak yeterli bir hayat seviyesine hakkı olduğunu kabul eder. Ulusal durumlarına göre ve olanakları ölçüsünde ebeveynlerine ve çocuğun bakımını üstlenen diğer kişilere, çocuğun bu hakkının uygulanmasında yardımcı olmak amacıyla gerekli önlemleri alır ve gereksinimi olduğu takdirde özellikle beslenme, giyim ve barınma konularında maddi yardım ve destek programları uygularlar (Madde 27/1-3)” denilmektedir. Türkiye’nin taraf olduğu sözleşmenin ilgili maddesine dayanarak, tüm kademelerdeki okullarda eğitim gören tüm çocuklarımıza ayrım yapılmaksızın ücretsiz nitelikli bir öğün yemek ve okulda geçirdikleri süre boyunca temiz içme suyu temininin sosyal devletin görevi olduğunu hatırlatmaktadır. Çocuklarımız başta olmak üzere yoksullukla ilişkili olarak yetersiz beslenme ve açlık sorunu yaşayan kesimlere yönelik bir ‘kamusal destek-dayanışma programı’ acilen uygulamaya konulmalıdır. Bu nedenle başta siyasi iktidar olmak üzere tüm bileşenler, yetersiz beslenme ile mücadelede sorumluluk almalı ve devlet okullarında ücretsiz beslenme birincil öncelikli mesele olarak görülmelidir.
Geçtiğimiz yıllarda, okullarda bir öğün ücretsiz ve sağlıklı yemek için ısrarlı talepler sonuç vermiş ve Milli Eğitim Bakanlığı tarafından anasınıflarına ücretsiz yemek verilmesi programa alınmasına rağmen, bu uygulama sadece bir dönem uygulandıktan sonra, 6 Şubat 2023’deki deprem sonrasında deprem bölgesindeki okullar dışında kaldırılmıştır.
Tüm bunlardan dolayı, siyasi iktidar üzerinde baskı oluşturmak ve okullarda bir öğün ücretsiz yemek ve içilebilir su verilmesini sağlamak amacıyla “Türkiye Okul Yemeği Koalisyonu” kuruldu ve 2 Mart 2024 tarihinde Ankara’da Türk Tabipler Birliği’nde yapılan bir basın açıklamasıyla koalisyonun kurulduğu kamuoyuna duyuruldu. Koalisyon TMMOB Gıda Mühendisleri Odası, Türk Tabipler Birliği, Veli-Der, Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği, Eğitim-Sen, Derin Yoksulluk Ağı, BAYETAV ve çeşitli derneklerin yanısıra konuyla ilgili akademisyenler, hak savunucuları, konu üzerinde çalışan gazetecilerden oluşmaktadır.
Aşağıda imzası bulunan bizler İzmir Okul Yemeği Koalisyonunu kurduğumuzu ve çocukların sağlıklı, yeterli ve dengeli gıdaya ve suya okullarda ücretsiz ulaşabilmesi için gerekli çalışmalara başladığımızı kamuoyuna duyuruyoruz.
TMMOB Gıda Mühendisleri Odası İzmir Şubesi
İzmir Tabip Odası
BAYETAV
Veli-Der İzmir Şubeleri
Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği İzmir Şubeleri
Okunma Sayısı: 495