TMMOB
Gıda Mühendisleri Odası

Mikrobiyolojik Kriterler Yönetmeliği

MERKEZ
Yayına Giriş: 21.02.2025 Son Güncelleme: 21.02.2025

 

Amaç

MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı; gıdaların mikrobiyolojik kriterleri ile gıda işletmecilerinin uyması ve uygulaması gereken kuralları belirlemektir.

Amaç

MADDE 1- (1) Bu Yönetmeliğin amacı; gıdaların mikrobiyolojik kriterleri ile gıda işletmecilerinin 17/12/2011 tarihli ve 28145 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Gıda Hijyeni Yönetmeliğinde belirlenen genel ve özel hijyen gerekliliklerini yerine getirirken uyması gereken kuralları belirlemektir.

Kapsam

MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, gıdaların mikrobiyolojik kriterleri ile gıda işletmecilerinin uyması ve uygulaması gereken kuralları kapsar.

(2) Bu Yönetmelik,

a) Mikroorganizmaların kontrolü için diğer özel kuralların belirlendiği 27/12/2011 tarihli ve 28155 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Hayvansal Gıdalar İçin Özel Hijyen Kuralları Yönetmeliğinde yer alan gıdalara ait sağlık standartlarına,

b) 17/12/2011 tarihli ve 28145 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Hayvansal Gıdaların Resmi Kontrollerine İlişkin Özel Kuralları Belirleyen Yönetmelikte yer alan parazitlere,

c) 17/2/2005 tarihli ve 25730 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelikte yer alan mikrobiyolojik kriterlere,

ilişkin hükümler saklı kalmak koşuluyla uygulanır.

Kapsam

MADDE 2- (1) Bu Yönetmelik, gıdaların mikrobiyolojik kriterleri ile gıda işletmecilerinin uyması ve uygulaması gereken kuralları kapsar.

(2) Bu Yönetmelik, 11/6/2010 tarihli ve 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanununa dayanılarak hazırlanan ve yürürlükte olan mevzuatta yer alan ve mikroorganizmaların kontrolü için belirlenen diğer kurallara ve özellikle;

a) 27/12/2011 tarihli ve 28155 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Hayvansal Gıdalar İçin Özel Hijyen Kuralları Yönetmeliğinde yer alan gıdalara ait sağlık standartlarına,

b) 17/12/2011 tarihli ve 28145 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Hayvansal Gıdaların Resmi Kontrollerine İlişkin Özel Kuralları Belirleyen Yönetmelikte yer alan parazitlere,

c) 3/4/2017 tarihli ve 30027 mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Gıda Katkı Maddelerinin Spesifikasyonları Hakkında Yönetmelikte yer alan mikrobiyolojik kriterlere,

ç) 17/2/2005 tarihli ve 25730 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelikte yer alan mikrobiyolojik kriterlere,

d) 17/12/2011 tarihli ve 28145 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Gıda Hijyeni Yönetmeliğinde yer alan kriterlere,

ilişkin hükümler saklı kalmak koşuluyla uygulanır.

Dayanak

MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik,

a) 11/6/2010 tarihli ve 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanununun 21, 22, 23, 24, 29, 30, 31, 32 ve 34 üncü maddelerine dayanılarak,

b) 2073/2005/EC sayılı Gıda Maddeleri İçin Mikrobiyolojik Kriterler Hakkında Avrupa Birliği Komisyon Tüzüğüne paralel olarak,

hazırlanmıştır.

Dayanak

MADDE 3- (1) Bu Yönetmelik, 5996 sayılı Kanunun 21 inci, 22 nci, 23 üncü, 24 üncü, 29 uncu, 30 uncu, 31 inci, 32 nci ve 34 üncü maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar

MADDE 4 – (1) 5996 sayılı Kanunun 3 üncü maddesindeki tanımlara ilave olarak ikinci fıkrada yer alan tanımlar da geçerlidir.

(2) Bu Yönetmelikte geçen;

a) Bakanlık: Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığını,

b) Bebek gıdaları: On iki ayın altındaki yaş grubu olarak tanımlanan bebeklerin özel beslenme ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla üretilen gıdaları,

c) Gıda güvenilirliği kriteri: Piyasada yer alan ürünlere uygulanan ve bir ürünün veya bir gıda partisinin kabul edilebilirliğini tanımlayan kriteri,

ç) Mikroorganizma ve bunların toksin ve metabolitleri: Bakteri, virüs, maya, küf, alg, parazitik protozoa, mikroskobik parazitik helmint ve bunların toksinleri ve metabolitlerini,

d) Mikrobiyolojik kriter: Bir gıdanın, bir gıda partisinin veya işlemin kabul edilebilirliğini belirlemede esas alınan; mikroorganizmaların varlığının/yokluğunun veya sayısının veya bunların toksinlerinin ve metabolitlerinin miktarının kütle, hacim, alan, parti veya birim başına belirlendiği kriteri,

e) Mikrobiyolojik kriterlere uygunluk: 5996 sayılı Kanun ile ilgili kanuni düzenlemeler ve Bakanlık talimatlarına göre numunelerin alınması, analizin yapılması ve düzeltici faaliyetlerin yerine getirilmesi sırasında elde edilen verilerin Ek-1 ve Ek-2’de yer alan uygun veya kabul edilebilir sonuçları sağlanmasını,

Tanımlar

MADDE 4- (1) Bu Yönetmelikte geçen;

a) Bağımsız sertifikalandırma kuruluşu: Alternatif metot üreten veya dağıtan kuruluştan bağımsız olan ve onaylanmış alternatif metodun; EN ISO 16140-2 veya diğer ilgili uluslararası standartlarda yer alan gerekliliklerini yerine getirdiğini kanıtlayan, sertifika şeklinde yazılı bir güvence sağlayan kuruluşu,

b) Bakanlık: Tarım ve Orman Bakanlığını,

c) Bebek ve küçük çocuk ek gıdaları: 2/7/2019 tarihli ve 30819 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Bebek ve Küçük Çocuklara Yönelik Gıdalar ile Vücut Ağırlığı Kontrolü İçin Diyetin Yerini Alan Gıdalar Yönetmeliğinde tanımlanan bebeklerin özel beslenme ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla üretilen gıdaları,

ç) EN ISO 16140-2’de atıf yapılan geniş kapsamlı gıda: Laboratuvarlar tarafından alternatif analiz yöntemlerinin doğrulanması için yapılan validasyon çalışmalarında seçilmesi gereken gıda kategorilerini ve sayılarını,

d) Filizler: Tohumların çimlenmesi ve suda veya başka bir besi ortamında gelişirken, asıl yapraklar gelişmeden önce hasat edilmesiyle elde edilen ve tohum dahil bütün haliyle tüketilmesi amaçlanan ürünü,

e) Gıda güvenilirliği kriteri: Piyasaya arz edilen ürünlere uygulanan ve bir ürünün veya bir gıda partisinin kabul edilebilirliğini tanımlayan kriteri,



f) Numune: Büyük bir partiden veya maddeden söz konusu parti veya maddenin belirli bir özelliği hakkında bilgi sağlamak ve bunların üretiminin gerçekleştirildiği işlem hakkında alınacak karara esas teşkil etmek amacıyla farklı yöntemler kullanılarak seçilen bir veya birden fazla birimden oluşan seti,

g) Özel tıbbi amaçlı gıdalar: Hastalık, rahatsızlık veya tıbbi durumdan etkilenen veya bu nedenlerle beslenme bozukluğu olan kişilerin beslenme gereksinimlerini karşılamak amacıyla hazırlanan ve tıbbi gözetim altında kullanılması gereken gıdaları,

ğ) Parti: Aynı koşullar altında belirli bir işlemden sağlanan ve tanımlı bir üretim periyodu içerisinde belirli bir yerde üretilen, ürünlerin bir grubunu veya setini,

h) Raf ömrü: Türk Gıda Kodeksi Etiketleme Yönetmeliğinde tanımlanan son tüketim tarihi veya tavsiye edilen tüketim tarihi ile uyumlu olan süreyi,

ı) Temsili numune: Alındığı partinin özelliklerini taşıyan, partinin her bir parçası veya birincil numunesinin her birinden rastgele seçilen başlangıç numunesi ile aynı olasılığa sahip numuneyi,

i) Tüketime hazır gıda: Gıda işletmecisi tarafından; gıdanın mikrobiyel yükünü azaltacak veya kabul edilebilir seviyeye düşürecek pişirme veya herhangi başka bir işleme ihtiyaç olmaksızın, doğrudan insan tüketimine sunulması amaçlanarak üretilen gıdayı,

j) Üretim hijyeni kriteri: Üretim işleminin kabul edilebilirliğini gösteren, piyasada yer alan ürüne uygulanmayan, bu kriterin üzerindeki değerlerde 5996 sayılı Kanun ile uyumlu üretim hijyenini sağlamak için düzeltici faaliyetlere ihtiyaç duyulan, indikatör bulaşma değerini,

ifade eder.

g) Mikrobiyolojik kriter: Mikroorganizmaların varlığına/yokluğuna ya da sayısına ve/veya bunların kütle, hacim, alan veya parti birimi başına toksinlerinin ve metabolitlerinin miktarına dayalı olarak bir ürünün, bir gıda partisinin veya işlemin kabul edilebilirliğini tanımlayan kriteri,

ğ) Mikrobiyolojik kriterlere uygunluk: 5996 sayılı Kanun ve ilgili mevzuat ile Bakanlık talimatlarına göre numunelerin alınması, analizin yapılması ve düzeltici faaliyetlerin yerine getirilmesi sırasında elde edilen verilerin EK-1, EK-2 ve EK-3’te yer alan uygun veya kabul edilebilir sonuçları sağlanmasını,

h) Numune: Bir popülasyondan veya maddenin önemli bir miktarından; incelenen popülasyon veya maddenin belirli bir özelliği hakkında bilgi sağlamak ve söz konusu popülasyon veya madde hakkında veya bunların üretim süreci hakkında alınacak karara esas teşkil etmek amacıyla farklı yöntemler kullanılarak seçilen bir veya birden fazla birimden oluşan seti veya maddenin bir kısmını,

ı) Parti: Aynı koşullar altında belirli bir işlemden elde edilen ve tanımlı bir üretim periyodu içerisinde belirli bir yerde üretilen ürünlerin bir grubunu veya setini,

i) Raf ömrü: 26/1/2017 tarihli ve 29960 mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliğinde tanımlanan son tüketim tarihi veya tavsiye edilen tüketim tarihi ile uyumlu olan süreyi,

j) Temsili numune: Alındığı partinin özelliklerini taşıyan, partinin her bir parçası veya birincil numunesinin her birinden rastgele seçilen başlangıç numunesi ile aynı olasılığa sahip numuneyi,

k) Tüketime hazır gıda: Gıda işletmecisi tarafından; gıdanın mikrobiyal yükünü elimine edecek veya kabul edilebilir seviyeye düşürecek pişirme veya herhangi başka bir işleme ihtiyaç olmaksızın, doğrudan insan tüketimine sunulması amaçlanarak üretilen gıdayı,

l) Üreticinin üretim işlemi güvencesi: Onaylanmış alternatif metodun EN ISO 16140-2 tarafından istenen özelliklere uygun olmasını garanti eden ve alternatif yöntemdeki hata ve kusurların önlenmesini yönetim sistemi ile sağlayan üretim sürecini,

m) Üretim hijyeni kriteri: Üretim işleminin kabul edilebilirliğini gösteren, piyasada yer alan ürüne uygulanmayan, bu kriterin üzerindeki değerlerde 5996 sayılı Kanun ile uyumlu üretim hijyenini sağlamak için düzeltici faaliyetlere ihtiyaç duyulan, gösterge niteliğinde bulaşma değerini belirleyen kriteri,

ifade eder.

(2) Bu Yönetmeliğin uygulamasında bu maddede belirtilen tanımlara ilave olarak 5996 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinde yer alan tanımlar da geçerlidir.

İKİNCİ BÖLÜM

Genel Hükümler

MADDE 5 – (1) Gıda işletmecisi; gıdaların, Ek-1 ve Ek-2’de belirlenen mikrobiyolojik kriterlere uygunluğunun sağlanmasından sorumludur. Perakende satış yeri dâhil üretim, işleme ve dağıtımın her bir basamağındaki gıda işletmecisi;

a) Gıda ve ham maddenin temini, taşınması ve işlenmesi sırasında Ek-2’de yer alan üretim hijyeni kriterlerine,

b) Dağıtım, depolama ve kullanımın öngörülen şartları da dikkate alınarak ürünün raf ömrü boyunca uygulanan ve Ek-1’de yer alan gıda güvenilirliği kriterlerine,

uygunluğu sağlamak için 17/12/2011 tarihli ve 28145 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Gıda Hijyeni Yönetmeliğinde belirlenen iyi hijyen uygulamaları ile birlikte tehlike analizi ve kritik kontrol noktaları (HACCP) ilkelerine dayalı prosedürlerinin bir parçası olarak tedbirler alır.

(2) Bakanlık, güvenilirliğinden şüphe edilen gıdalar için Ek-1’de yer almayan mikroorganizma ve bunların toksin ve metabolitlerini tespit etmek amacıyla işlemin uygunluğunun doğrulanması veya risk analizi kapsamında daha ayrıntılı numune alma ve analiz yapma hakkına sahiptir. Bu amaçla Ek-3’te yer alan kriterler dikkate alınır.

(3) Gıda işletmecisi; Ek-2’de yer alan üretim hijyeni kriterlerine uygunluğu sağlamak için EK-4’te belirlenen kurallara göre numune alınmasının temininden sorumludur.

(4) Gıda işletmecisi; bu Yönetmelik yükümlülüklerini yerine getirmek üzere Bakanlık tarafından çıkarılan iyi hijyen uygulama kılavuzlarını da kullanabilir.

İKİNCİ BÖLÜM

Genel Hükümler

MADDE 5- (1) Gıda işletmecisi, Gıda Hijyeni Yönetmeliğinde belirlenen genel ve özel hijyen gerekliliklerini yerine getirirken bu Yönetmelikte gıdalar için belirlenen mikrobiyolojik kriterlere uymak zorundadır.

(2) Gıda işletmecisi, EK-1, EK-2 ve EK-3’te gıdalar için belirlenen mikrobiyolojik kriterlere uygunluğun sağlanmasından sorumludur.

(3) Perakende dâhil üretim, işleme ve dağıtımın her bir basamağındaki gıda işletmecisi;

a) Gıda ve ham maddenin temini, taşınması ve işlenmesi sırasında EK-2’de yer alan üretim hijyeni kriterlerine,

b) Dağıtım, depolama ve kullanımın öngörülen şartları da dikkate alınarak ürünün raf ömrü boyunca uygulanan ve EK-1’de yer alan gıda güvenilirliği kriterlerine,

uygunluğunu sağlamak için Gıda Hijyeni Yönetmeliğinde belirlenen iyi hijyen uygulamaları ile birlikte tehlike analizi ve kritik kontrol noktaları (HACCP) ilkelerine dayalı prosedürlerinin bir parçası olarak tedbirler alır.

(4) EK-1’de belirlenen gıda güvenilirliği kriteri; bir gıdanın veya partinin güvenilirliğinin değerlendirilmesinde kullanılır ve raf ömrü boyunca geçerlidir. Bu kriteri sağlamayan gıda, piyasaya arz edilemez. Piyasaya arz edilen gıda ise 5996 sayılı Kanunun 22 nci maddesi gereği piyasadan toplatılır ve gerekli durumlarda geri çağrılır.



(5) EK-2’de belirlenen üretim hijyeni kriteri; üretim basamaklarını doğrulamak amacıyla belirlenen kriter olup bu kriterin sağlanmadığı durumlarda, gıda işletmecisi ürün hijyenini geliştirmek için aynı ekte yer alan tedbirleri alır.

(6) Bakanlık, bu Yönetmelikte belirlenen kural ve mikrobiyolojik kriterlere uygunluğu doğrularken, 17/12/2011 tarihli ve 28145 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Gıda ve Yemin Resmi Kontrollerine Dair Yönetmelik hükümlerine göre güvenilir olduğundan şüphelenilen gıdanın üretiminin kontrol edilmesi veya risk analizi kapsamında diğer mikroorganizmaların, bunların toksinlerinin veya metabolitlerinin tespit edilmesi amacıyla daha ayrıntılı tetkikler için numune alıp analiz yapabilir. Bu amaçla EK-3’te yer alan kriterler dikkate alınır.

(7) Gıda işletmecisi, EK-2’de yer alan üretim hijyeni kriterlerine uygunluğu sağlamak için EK-4’te belirlenen kurallara göre numune alınmasının temininden sorumludur.

(8) Gıda işletmecisi, bu Yönetmelik yükümlülüklerini yerine getirmek üzere Bakanlık tarafından çıkarılan iyi hijyen uygulama kılavuzlarını da kullanabilir.

Kriterlere ilişkin analizler

MADDE 6 – (1) Gıda işletmecisi; iyi hijyen uygulamalarına ve HACCP ilkelerine dayalı prosedürlerini doğruladığını veya onayladığını göstermek için Ek-1 ve Ek-2’de yer alan mikrobiyolojik kriterlere yönelik uygun analiz metodunun gerçekleşmesini sağlar.

(2) Gıda işletmecisi; Ek-1 ve Ek-2’de belirlenmiş numune sayısından az olmamak şartıyla en uygun numune alma sıklığına karar verir. Gıda işletmecisi bu kararı; gıdanın tüketim talimatlarını da dikkate alarak, iyi hijyen uygulamalarına ve HACCP ilkelerine dayalı oluşturulan prosedürlerine göre verir.

(3) Numune alma sıklığı; gıda güvenilirliği tehlikeye girmeyecek şekilde, gıda işletmesinin büyüklüğü, özelliği ve yapısına göre belirlenebilir.

(4) Bu Yönetmelik kapsamındaki gıdalardan Ek-1’de belirtilen (n) sayıda numune alınır. Ancak gıda satış ve toplu tüketim yerlerinden bir adet numune alınıp, "M" değerine göre değerlendirilir.

Kriterlere ilişkin analizler

MADDE 6- (1) Gıda işletmecisi; iyi hijyen uygulamalarına ve HACCP ilkelerine dayalı prosedürlerinin geçerli kılındığını veya doğrulandığını göstermek için EK-1 ve EK-2’de yer alan mikrobiyolojik kriterlere yönelik uygun analizlerin gerçekleştirilmesini ve bunların kayıtlarının tutulmasını sağlar.

(2) Gıda işletmecisi; EK-1 ve EK-2’de belirlenmiş numune sayısından az olmamak şartıyla en uygun numune alma sıklığına karar verir. Gıda işletmecisi bu kararı; gıdanın tüketim talimatlarını da dikkate alarak, iyi hijyen uygulamalarına ve HACCP ilkelerine dayalı oluşturulan prosedürlerine göre verir.

(3) Numune alma sıklığı; gıda güvenilirliği tehlikeye girmeyecek şekilde, gıda işletmesinin büyüklüğü, özelliği ve yapısına göre belirlenebilir.

(4) Bu Yönetmelik kapsamındaki gıdalardan EK-1’de belirtilen (n) sayıda numune alınır. Ancak gıda satış ve toplu tüketim yerlerinden bir adet numune alınıp, “M” değerine göre değerlendirilir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Numune Alma ve Analiz Metotları İçin Özel Hükümler

Numune alma ve analiz metotları

MADDE 7 – (1) Ek-1 ve Ek-2’de belirlenen numune alma planları ve analiz metotları referans metot olarak kullanılır.

(2) Kriterlerin sağlandığını garanti etmek amacıyla numune alınması gerektiğinde bu numuneler; üretim alanlarından ve üretimde kullanılan ekipmanlardan alınır. Buna göre;

a) Numune almada, ISO 18593 sayılı standart, referans metot olarak kullanılır.

b) İnsan sağlığı açısından Listeria monocytogenes riski oluşturabilecek tüketime hazır gıda üreten gıda işletmecisi, numune alma planlarının bir parçası olarak üretim alanlarından ve ekipmanlarından da numune alır.

c) Kurutulmuş bebek formülleri veya altı ayın altındaki bebekler için özel tıbbi amaçlı kurutulmuş gıdalar üreten gıda işletmecisi, Cronobacter sakazakii riski için, numune alma planlarının bir parçası olarak Enterobacteriaceae için, üretim alanlarından ve ekipmanlarından da numune alır.

(3) Gıda işletmecisi HACCP ilkelerine dayalı etkili bir üretim yaptığını geriye dönük kayıtlarıyla gösterebiliyorsa, Ek-1 ve Ek-2’de belirlenen numune alma planlarındaki numune sayısı azaltılabilir.

(4) Analizin amacı, özellikle bir işlemin veya bir gıda partisinin kabul edilebilirliğini belirlemek ise Ek-1 ve Ek-2’de belirtilen numune alma planları en düşük sayı olarak kabul edilir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Numune Alma ve Analiz Metotları İçin Özel Hükümler

Numune alma ve analiz metotları

MADDE 7- (1) EK-1, EK-2, EK-3 ve EK-4’te yer alan numune alma planları ve metotları ile analiz metotları referans metot olarak kullanılır.

(2) Kriterlerin sağlandığını garanti etmek amacıyla numune alınması gerektiğinde bu numuneler, üretim alanlarından ve üretimde kullanılan ekipmanlardan alınır. Buna göre;

a) Numune almada, ISO 18593 sayılı standart, referans metot olarak kullanılır.

b) İnsan sağlığı açısından Listeria monocytogenes riski oluşturabilecek tüketime hazır gıda üreten gıda işletmecisi, numune alma planlarının bir parçası olarak üretim alanlarından ve ekipmanlarından da Listeria monocytogenes için numune alır.

c) Cronobacter spp. riski açısından kurutulmuş bebek formülleri ve devam formülleri üreten gıda işletmecisi, numune alma planlarının bir parçası olarak üretim alanları ve ekipmanlarından da Enterobacteriaceae için numune alır.

(3) Gıda işletmecisi HACCP ilkelerine dayalı prosedürlerin etkinliğini geriye dönük kayıtlarıyla gösterebiliyorsa, EK-1 ve EK-2’de belirlenen numune alma planlarındaki numune sayısını azaltabilir.

(4) Analizin amacı, özellikle bir işlemin veya bir gıda partisinin kabul edilebilirliğini belirlemekse EK-1 ve EK-2’de belirtilen numune alma planları en düşük sayı olarak kabul edilir.



(5) Gıda işletmecisi, bu Yönetmelikte belirtilenlerin dışında diğer bir numune alma ve analiz metodunu kullanabilir. Ancak bu takdirde, kullandığı metotların en az eşdeğer garantiyi sağladığını Bakanlık yetkilisine kanıtlamak zorundadır. Buna göre;

a) Bu metotlar, alternatif numune alma aşamalarını ve yeni analiz metotlarının kullanımını içerebilir.

b) Ek-2’de yer almayan mikroorganizmalar ve ilgili mikrobiyolojik limitlerin yanı sıra mikrobiyolojik olmayan analizlerin yapılmasına sadece üretim hijyeni kriterleri için izin verilir.

c) Alternatif analiz metotlarının kullanımı; Ek-1 ve Ek-2’de verilen referans metotlara karşı onaylanması ve EN/ISO 16140 sayılı standart veya diğer uluslararası kabul görmüş benzer bir standart da yer alan protokoller doğrultusunda sertifikalandırılmış tescilli bir metot olması halinde kabul edilir.

ç) Gıda işletmecisi, (c) bendinde tanımlanan onaylanmış ve sertifikalandırılmış metotların dışındaki analiz metotlarını kullanmak isterse, bu metotlar uluslararası kabul edilmiş protokollere göre onaylanır ve kullanımları Bakanlık tarafından yetkilendirilir.

(5) Gıda işletmecisi, bu Yönetmelikte belirtilenlerin dışında diğer bir numune alma ve analiz metodunu kullanabilir. Bu takdirde, kullandığı metotların en az eşdeğer garantiyi sağladığını Bakanlık yetkilisine kanıtlamak zorundadır. Buna göre;
a) Bu metotlar, alternatif numune alma aşamalarını ve analiz sonuçlarının takibini içerebilir.

b) EK-2’de yer almayan mikroorganizmalar ve ilgili mikrobiyolojik limitlerin yanı sıra mikrobiyolojik olmayan analizlerin yapılmasına sadece üretim hijyeni kriterleri için izin verilir.

c) Alternatif analitik metotların kullanımı; EN ISO 16140-2 standardında yer alan protokole göre, EK-1, EK-2 ve EK-3’te belirlenen spesifik referans metoda karşı onaylanması ve EK-1, EK-2 ve EK-3’te belirlenen ve gıda işletmecisi tarafından uygunluğu doğrulanan, ilgili mikrobiyolojik kritere özgü gıda kategorisi için veya EN ISO 16140-2’de bahsi geçen gıda için onaylanması şartıyla kabul edilebilir.

ç) Alternatif analitik metotlar yerine tescilli metotların kullanımı; EN ISO 16140-2 standardında yer alan protokole göre, EK-1, EK-2 ve EK-3’te belirlenen mikrobiyolojik kriterler ile uygunluğunun doğrulaması için spesifik referans metoda karşı onaylanması ve bağımsız sertifikalandırma kuruluşu tarafından sertifikalandırılması şartıyla kullanılabilir.

d) Tescilli metodun sertifikasyonu;

1) En az beş yılda bir yenileme prosedürleri doğrultusunda yeniden değerlendirmeye tabidir.
2) Üreticinin üretim işleminin güvencesinin değerlendirildiğini gösterir.
3) Tescilli metodun geçerli sonuçlarının bir özetini veya bu metodun bir referansını ve metodun üretim sürecinin kalite yönetimi hakkında bir hüküm içerir.

e) Gıda işletmecisi, bu maddede tanımlanan onaylanmış veya sertifikalandırılmış metotların dışındaki analiz metotlarını kullanmak isterse, bu metotlar uluslararası kabul edilmiş protokollere göre onaylanır ve kullanımları Bakanlık tarafından yetkilendirilir.

Analiz sonuçlarının takibi

MADDE 9- (1) Gıda işletmecisi, analiz sonuçlarındaki değişimleri değerlendirir. Uygun olmayan sonuçlara yönelik bir değişim gözlemlediğinde, mikrobiyolojik risklerin oluşmasını önlemek ve durumu düzeltmek amacıyla gecikmeksizin uygun önlemleri alır. Alınan bu uygun önlemleri ve önlemler sonrasında gerçekleşen uygunluğun kayıtlarını tutar.

Değerlendirme

MADDE 10- (1) Bu Yönetmelik, bilim, teknoloji ve metodolojideki ilerlemeler, gıdalarda ortaya çıkan patojenik mikroorganizmalar ve risk değerlendirmelerinden elde edilen bilgiler dikkate alınarak gözden geçirilir. Özellikle sığır, koyun, keçi, at, domuz ve kanatlı karkaslarında Salmonella varlığı ile ilgili kriterler ve koşullar, Salmonella prevalansında gözlenen değişiklikler ışığında revize edilir.

(2) Bakanlık bu Yönetmelik hükümlerinin uygulamasına yönelik kılavuzlar hazırlayabilir, hazırlanacak kılavuzlar Bakanlık internet sitesinde yayımlanır.

(3) Gıda işletmecileri bu Yönetmelik hükümlerine ilişkin olarak Bakanlıkça hazırlanacak kılavuzlarda yer alan hükümlere de uymak zorundadır.

Etiketleme

MADDE 9 – (1) Salmonella için Ek-1 ve Ek-2’deki gerekli şartları yerine getiren, pişirilerek tüketilmek amacıyla üretilen ve piyasaya arz edilen kıyma, hazırlanmış et karışımları ve et ürünlerinde, tüketiciyi bilgilendirmek amacıyla, tüketilmeden önce tamamen pişirilmesi gerektiği konusunda, üretici tarafından açık bir şekilde etiketlenir.

Etiketleme

MADDE 11- (1) Salmonella için EK-1 ve EK-2’deki gerekli şartları yerine getiren, pişirilerek tüketilmek amacıyla üretilen ve piyasaya arz edilen kıyma, hazırlanmış et karışımları ve et ürünlerinde, tüketiciyi bilgilendirmek amacıyla, tüketilmeden önce tamamen pişirilmesi gerektiği konusunda, üretici tarafından açık bir şekilde etiketlenir.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Çeşitli ve Son Hükümler

İdari yaptırımlar

MADDE 10 – (1) Bu Yönetmeliğe aykırı davrananlar hakkında 5996 sayılı Kanunun ilgili maddelerine göre idari yaptırım uygulanır.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Çeşitli ve Son Hükümler

İdari yaptırımlar

MADDE 12- (1) Bu Yönetmeliğe aykırı davrananlar hakkında 5996 sayılı Kanunun ilgili maddelerine göre idari yaptırım uygulanır.

Avrupa Birliği mevzuatına uyum

MADDE 13- (1) Bu Yönetmelik, 15/11/2005 tarihli ve (AT) 2073/2005 sayılı Gıda Maddeleri İçin Mikrobiyolojik Kriterler Hakkında Komisyon Tüzüğü dikkate alınarak Avrupa Birliği mevzuatına uyum çerçevesinde hazırlanmıştır.

Yürürlükten kaldırılan yönetmelik

MADDE 14- (1) 29/12/2011 tarihli ve 28157 üçüncü mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Mikrobiyolojik Kriterler Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır.

Geçiş hükümleri

GEÇİCİ MADDE 1- (1) Bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden önce faaliyet göstermekte olan gıda işletmecileri, 7 nci maddenin beşinci fıkrasının (c), (ç) ve (d) bentlerinde belirtilen alternatif analiz metotlarına 1/7/2025’e kadar uymak zorundadır.

Uyum zorunluluğu

GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden önce faaliyet göstermekte olan gıda işletmecileri, bu Yönetmelikle öngörülen Ek-2 ve Ek-4’te yer alan hükümlere; 31/12/2013 tarihine kadar uymak zorundadır.

Yürürlük

MADDE 11 – (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürürlük

MADDE 15- (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

MADDE 12 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı yürütür.

Yürütme

MADDE 16- (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Tarım ve Orman Bakanı yürütür.

EK'lerde yer alan kırmızı işaretli açıklamalar yönetmelikten kaldırılmış, sarı işaretli açıklamalar ise yönetmeliğe yeni eklenmiştir.

EK-1

GIDA GÜVENİLİRLİĞİ KRİTERLERİ

 

Gıda

Mikroorganizmalar/ toksinler/ metabolitler

13.02.2025 değişiklik

Numune alma planı (1)

Limitler (2)

13.02.2025 limit Limitler (2)

 

 

 

 

 

n

c

m

M

 

 

 

1.1. Süt, süt ürünleri ve süt bazlı ürünler

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1.1.1. Pastörize süt

Enterobacteriaceae

L. monocytogenes
Salmonella

5

0

101 kob/mL

25g-mL bulunmamalı

 

 

1.1.2. Fermente süt ürünleri (kefir, yoğurt, meyveli vb yoğurtlar, ayran vb)

E. coli (4)

L. monocytogenes
E.coli 0157

5

0

<3

25g-mL bulunmamalı

 

 

1.1.3. Krema ve ürünleri

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1.1.3.1. Krema (pastörize)

Salmonella

aynı

5

0

0/25 g-mL

EN/ISO 6579

 

 

L. monocytogenes

aynı

5

0

0/25 g-mL

EN/ISO 11290-1

 

 

1.1.3.2. Tereyağı ve sürülebilir süt ürünleri ve sadeyağ

Koagulaz pozitif stafilokoklar

kalktı

5

2

102

103

EN/ISO 6888-1 veya 2

 

 

Salmonella

Limitler aynı

5

0

0/25 g-mL

EN/ISO 6579

 

 

1.1.3.3. Kaymak

Koagulaz pozitif stafilokoklar

kalktı

5

2

102

103

EN/ISO 6888-1 veya 2

 

 

Salmonella

Limitler aynı

5

0

0/25 g-mL

EN/ISO 6579

 

 

L. monocytogenes

Limitler aynı

5

0

0/25 g-mL

EN/ISO 11290-1

 

 

1.1.4. Süttozu ve krema tozu, dondurma için toz karışımlar, peyniraltı suyu tozu, yayıkaltı suyu tozu ve süt bazlı toz ürünler, kazein ve kazeinat

Enterobacteriaceae

Stafilokokal enterotoksinler

5

0

101 kob/mL

25g-mL bulunmamalı

 

 

Koagulaz pozitif stafilokoklar

L. monocytogenes

5

2

102

103

25g-mL bulunmamalı

 

 

Salmonella

Salmonella

5

0

0/25 g-mL

25g-mL bulunmamalı

 

 

1.1.5. Peynir (eritme peynir hariç diğer tüm peynirler)

Koagulaz pozitif stafilokoklar

aynı

5

2

102

103

EN/ISO 6888-1 veya 2

 

 

Salmonella

aynı

5

0

0/25 g-mL

EN/ISO 6579

 

 

L. monocytogenes

aynı

5

0

0/25 g-mL

EN/ISO 11290-1

 

 

1.1.6. Eritme peynirler ve eritme peynir ürünleri

Stafilokokal enterotoksinler

aynı

5

0

25 g’da bulunmamalı

 

 

 

E. coli (4)

kalktı

5

0

<101

 

 

 

L. monocytogenes

aynı

5

0

0/25 g-mL

 

 

 

1.1.7. Koyulaştırılmış süt

E. coli (4)

Kalktı

5

0

<3

ISO 16649-3

 

 

Salmonella

aynı

5

0

0/25 g-mL

EN/ISO 6579

 

 

1.1.8. Dondurma ve sütlü buz

Enterobacteriaceae

E.coli 0157

5

2

101

102

25 g’da bulunmamalı

 

 

Salmonella

aynı

5

0

0/25 g-mL

EN/ISO 6579

 

 

L. monocytogenes

aynı

5

0

0/25 g-mL

EN/ISO 11290-1

 

 

1.2. Yumurta ürünleri (pastörize ve dondurulmuş yumurta, yumurta tozu vb.)

Enterobacteriaceae

kalktı

5

2

101

102

ISO 21528-2

 

 

Salmonella

aynı

5

0

0/25 g-mL

EN/ISO 6579

 

 

1.3. Et ve et ürünleri

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1.3.1. Kıyma

Aerobik koloni sayısı

Kalktı

5

2

5x105

5x106

ISO 4833

 

 

Salmonella

 

5

0

0/25 g-mL

EN/ISO 6579

 

 

E. coli O157

 

5

0

0/25 g-mL

ISO 16654

 

 

1.3.2. Çiğ kırmızı et ve hazırlanmış kırmızı et karışımları

Salmonella

 

5

0

0/25 g-mL

EN/ISO 6579

 

 

E. coli O157

 

5

0

0/25 g-mL

ISO 16654

 

 

1.3.3. (Değişik:RG-9/10/2018-30560)

Çiğ kanatlı eti (7) ve hazırlanmış kanatlı eti karışımları

Salmonella Typhimurium(8),

Salmonella Enteritidis

 

 

5

0

25 g-veya ml’ de bulunmayacak

EN/ISO 6579

 

 

1.3.4. Mekanik olarak ayrılmış kırmızı et ve mekanik olarak ayrılmış kanatlı eti (MAE)

Aerobik koloni sayısı

kalktı

5

2

5x105

5x106

ISO 4833

 

 

Salmonella

kalktı

5

0

0/25 g-mL

EN/ISO 6579

 

 

E. coli O157

kalktı

5

0

0/25 g-mL

ISO 16654

 

 

1.3.5. Et ürünleri

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1.3.5.1. Isıl işlem görmemiş et ürünleri

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1.3.5.1.1. Kürlenmiş ve kurutulmuş (pastırma, vb.)

Koagulaz pozitif stafilokoklar

Aynı

5

2

102

104

EN/ISO 6888-1 veya 2

 

 

Sülfit indirgeyen anaerob bakteri

Aynı

5

2

102

103

ISO 7937

 

 

Salmonella

aynı

5

0

0/25 g-mL

EN/ISO 6579

 

 

1.3.5.1.2. Fermente (sucuk vb.)

Salmonella

Aynı

5

0

0/25 g-mL

EN/ISO 6579

 

 

L. monocytogenes

Aynı

5

0

0/25 g-mL

EN/ISO 11290-1

 

 

E. coli O157

aynı

5

0

0/25 g-mL

ISO 16654

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1.3.5.2. Isıl işlem görmüş et ürünleri (sosis, salam, kavurma, döner, köfte, jöle işkembe vb.)

Salmonella

aynı

5

0

0/25 g-mL

EN/ISO 6579

 

 

 

E. coli O157

5

0

0/25 g-mL

Yeni eklendi

 

 

L. monocytogenes

aynı

5

0

0/25 g-mL

EN/ISO 11290-1

 

 

1.3.6. Hayvansal Diğer Ürünler

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1.3.6.1. Jelatin ve kollajen

Salmonella

aynı

5

0

0/25 g-mL

EN/ISO 6579

 

 

1.4. Balıkçılık ürünleri, canlı çift kabuklu yumuşakçalar, canlı deniz kestaneleri, canlı gömlekliler ve canlı deniz karından bacaklıları

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1.4.1. Canlı çift kabuklu yumuşakçalar, canlı deniz kestaneleri, canlı gömlekliler ve canlı deniz karından bacaklıları

E. coli (4) (kabuklar arası sıvıda ve ette)

 

1 (5)
5

0
1

<3

ISO 16649-3

 

 

 

L. monocytogenes

5

0

0/25 g-mL

Yeni eklendi

 

 

Salmonella

 

5

0

0/25 g-mL

EN/ISO 6579

 

 

1.4.2. Balıkçılık ürünleri

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1.4.2.1. Taze soğutulmuş balıklar

Histamin (6)

 

9

2

100 mg/kg

200

mg/kg

HPLC

 

 

 

 

L. monocytogenes

5

0

0/25 g-mL

 

Yeni eklendi

 

 

1.4.2.2. Dondurulmuş balıklar

Histamin (6)

 

9

2

100

mg/kg

200

mg/kg

HPLC

 

 

 

 

L. monocytogenes

5

0

0/25 g-mL

 

Yeni eklendi

 

 

1.4.2.3 Enzimle muamele edilmiş balıkçılık ürünleri

 

Histamin (6)

9

2

100

mg/kg

200

mg/kg

EN/ISO 19343

 

 

1.4.2.4 Fermantasyon yöntemiyle elde edilen balıkçılık ürünleri

 

Histamin (6)

9

2

100

mg/kg

200

mg/kg

EN/ISO 19343

 

 

1.4.2.5. İşlenmiş

çift kabuklu yumuşakçalar (kara midye, kıllı midye, akivades, kidonya, istiridye, kum midyesi vb.), kabuklular (kerevit, karides, ıstakoz, yengeç vb.), karından bacaklılar (deniz salyangozu vb.), kafadan bacaklılar (ahtapot, mürekkep balığı, kalamar vb.), balıklar

 

E.coli 0157

5

0

0/25 g-mL

 

 

 

 

Histamin (6)

 

9

2

200

mg/kg

400

mg/kg

HPLC

 

 

 

 

L. monocytogenes

5

0

0/25 g-mL

EN/ISO 11290-1

 

 

 

 

Salmonella

aynı

5

0

0/25 g-mL

EN/ISO 6579

 

 

 

1.4.2.6. Balık yumurtasından elde edilmiş havyar ve havyar benzeri ürünler

L. monocytogenes

aynı

5

0

0/25 g-mL

EN/ISO 11290-1

 

 

 

Histamin (6)

kalktı

9

2

200

mg/kg

400

mg/kg

HPLC

 

 

Salmonella

 

5

0

0/25 g-mL

EN/ISO 6579

 

 

1.4.2.4. Konserve balıkçılık ürünleri

L. monocytogenes

kalktı

5

0

0/25 g-mL

EN/ISO 11290-1

 

 

 

1.5. Et suyu tabletleri, tozları, kuru formdaki çorbalar, çeşniler, krem şanti, soslar gibi toz ve tablet formdaki diğer gıda karışımları

1.6. Hububat ve fırıncılık ürünleri

Salmonella

 

 

aynı

5

0

0/25 g-mL

EN/ISO 6579

 

 

1.6.1. Tahıl unları, soya unu ve diğer unlar (patates unları dâhil)

Koliform bakteri

aynı

5

2

103

104

ISO 4832

 

 

1.6. Hububat ve fırıncılık ürünleri

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1.6.2. Ekmek ve ekmek çeşitleri, pide, bazlama, simit, lavaş, poğaça vb.

Sünme (rop) sporu (4)

 

5

2

4,5x103

1,1x104

 

 

 

Maya ve küf

kalktı

5

2

102

103

ISO 7698

 

 

1.6.3. Yufka, kadayıf vb.

Koliform bakteri

 

5

2

102

103

ISO 4832

 

 

Küf

kalktı

5

2

103

104

ISO 7698

 

 

1.6.4. Tahıl gevrekleri, irmik, tüm tane ürünleri, müsli, mısır gevreği, patlamış mısır, pirinç patlağı, cips vb. tahıl bazlı ürünler (aromalılar dâhil), insan tüketimine sunulan kepek

Koliform bakteri

 

5

2

102

103

ISO 4832

 

 

Maya ve küf

kalktı

5

2

103

104

ISO 7698

 

 

1.6.5. Makarna, erişte vb. makarnacılık ürünleri

Maya ve küf

kalktı

5

2

102

103

ISO 7698

 

 

Salmonella

 

5

0

0/25 g-mL

EN/ISO 6579

 

 

 

1.6.6. Et, sebze ve diğer dolgu maddeleri ile doldurulmuş makarna, mantı benzeri ürünler

(çiğ, dondurulmuş)

Koagulaz pozitif stafilokoklar

 

5

2

103

104

EN/ISO 6888-1 veya 2

 

 

 

Salmonella

5

0

0/25 g-mL

EN/ISO 6579

Yemi eklendi

 

Sülfit indirgeyen anaerob bakteri

 

5

2

103

104

ISO 7937

 

1.6.7. Et, sebze ve diğer dolgu maddeleri ile doldurulmuş makarna, mantı benzeri ürünler (fırınlanmış)

Salmonella

Aynı

5

0

0/25 g-mL

EN/ISO 6579

 

 

 

Koagulaz pozitif stafilokoklar

Aynı

5

2

102

103

EN/ISO 6888-1 veya 2

 

 

Sülfit indirgeyen anaerob bakteri (sadece et içerenlerde)

aynı

5

2

102

103

ISO 7937

 

1.6.8. Pizza, hamur ve hamur bazlı ürünler (dondurulmuş, pişime hazır)

Salmonella

Aynı

5

0

0/25 g-mL

EN/ISO 6579

 

 

 

L.Moncytogenes

Aynı

5

0

0/25 g-mL

 

 

 

 

Koagulaz pozitif stafilokoklar

aynı

5

2

103

104

EN/ISO 6888-1 veya 2

 

1.6.9. Hafif fırıncılık ürünleri

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1.6.9.1. Sade kek, sade bisküvi, sade krakerler vb., kaplamalı, dolgulu ve/veya çeşnili bisküviler, kekler ve krakerler ve gofret (sade, kremalı, dolgulu, kaplamalı vb.)

Salmonella

 

5

0

0/25 g-mL

EN/ISO 6579

 

 

 

L. monocytogenes

kalktı

5

0

0/25 g-mL

EN/ISO 11290-1

 

 

 

Koliform bakteriler

 

5

2

101

102

ISO 4832

 

1.6.9.2. Tartlar ve yaş pastalar (kremalı, çikolatalı, dolgulu, meyveli vb.)

Koagulaz pozitif stafilokoklar

 

5

2

102

103

 

 

 

E.coli

E.coli 0157

5

0

0/25 g-mL

 

 

 

Salmonella

 

5

0

0/25 g-mL

 

 

 

L. monocytogenes

 

5

0

0/25 g-mL

 

 

 

1.7. Meyve ve sebzeler ile bunların işlenmiş ürünleri

 

 

 

1.7.1. Yıkanmış, doğrama ve paketleme işleminden geçmiş, ayrı ayrı veya karıştırılmış çiğ sebzeler ile dondurulmuş veya kurutulmuş sebzeler

Salmonella

 

5

0

0/25 g-mL

EN/ISO 6579

 

 

 

L. monocytogenes

5

0

0/25 g-mL

 

 

 

 

E.coli 0157

5

0

0/25 g-mL

 

 

 

1.7.2. Filizler

 

Salmonella
Shiga toxin üreten E.coli (STEC) 0157, 026, O111, O103, O145, ve O104;H4

5
5

0
0

0/25 g-mL

 

 

 

 

1.7. Meyve ve sebzeler ile bunların işlenmiş ürünleri

 

Kalktı

 

 

 

 

 

 

 

1.7.1. Yıkanmış, doğrama ve paketleme işleminden geçmiş, ayrı ayrı veya karıştırılmış çiğ sebzeler ile dondurulmuş veya kurutulmuş sebzeler

1.7.2. Kurutulmuş veya dondurulmuş meyveler

1.7.3. Reçel, marmelat ve püreler

E. coli O157

Kalktı

5

0

0/25 g-mL

ISO 16654

 

 

Maya ve küf

Kalktı

5

2

104

105

ISO 7954

 

Küf

Kalktı

5

2

102

103

ISO 7954

 

1.8. Baharat

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1.8.1. Baharat, bitki ve/veya bunların karışımları (toz, macun formları, karışımları vb.)

 

B. cereus

Aynı

5

2

103

104

EN/ISO 7932

 

 

 

Koagulaz pozitif stafilakok

5

2

103

104

 

 

 

Salmonella

Aynı

5

0

0/25 g-mL

EN/ISO 6579

 

 

 

1.9. Meyve suları, alkolsüz içecekler ve benzerleri

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1.9.1. Doğrudan sıkılmış, pastörize edilmemiş, soğukta muhafaza edilmesi gereken, tüketime hazır meyve ve sebze suları

Salmonella

Aynı

5

0

0/25 g-mL

EN/ISO 6579

 

 

 

L. monocytogenes

Aynı

5

0

0/25 g-mL

EN/ISO 11290-1

 

 

 

E. coli O157

Aynı

5

0

0/25 g-mL

ISO 16654

 

 

 

1.9.2. İçecek tozları

 

Koliform bakteriler

Aynı

5

2

101

102

 

 

 

1.10. Kahve ve çay

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1.10.1. Çay (yeşil, siyah), bitki ve meyve çayları ve bunların karışımları (süzen poşet çaylar dâhil)

Maya ve küf

Aynı

5

2

104

105

ISO 7954

 

 

 

Salmonella

Aynı

5

0

0/25 g-mL

EN/ISO 6579

 

 

1.10.2. Kavrulmuş kahve çekirdeği, kavrulmuş öğütülmüş kahve, kahve ekstraktı ve aromatize kahve bileşeni içeren tüketime hazır kahve

Koliform bakteriler

Aynı

5

2

101

102

ISO 4832

 

 

1.11. Kakao ve kakao ürünleri, çikolata ve çikolata ürünleri

Salmonella

Aynı

5

0

0/25 g-mL

EN/ISO 6579

 

 

1.12. Şekerli ürünler

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1.12.1. Helva, pekmez, lokum, baklava ve diğer şerbetli tatlılar, ezme, cezerye, fındık ve fıstık ezmeleri, şekerlemeler vb. Tüketime hazır tatlı soslar

Maya ve küf

Salmonella

5

0

0/25 g-mL

 

 

 

E. coli

Aynı

5

0

<101

ISO 16649-1 veya 2

 

 

1.12.2. Tüketime hazır tatlı soslar

Maya ve küf

Kalktı

5

2

101

102

ISO 7954

 

 

1.13. Hazır yemekler

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1.13.1. Tüketime hazır (pişirilmiş) her türlü çorba, bakliyar, et ve sebze yemeği vb.

Stafilokokal enterotoksinler

Aynı

5

0

25 g’da bulunmamalı

 

 

 

B. cereus

Aynı

5

2

102

103

EN/ISO 7932

 

 

Salmonella

Aynı

5

0

0/25 g-mL

EN/ISO 6579

 

 

1.13.2. Tüketime hazır her türlü salata, şarküteri ürünleri ve soğuk mezeler vb.

 

B.cereus

5

2

102

103

 

 

 

E. coli

E.coli O157

5

0

25 g’da bulunmamalı

 

 

 

Stafilokokal enterotoksinler

Aynı

5

0

25 g’da bulunmamalı

 

 

 

Salmonella

Aynı

5

0

0/25 g-mL

EN/ISO 6579

 

 

L. monocytogenes

Aynı

5

0

0/25 g-mL

EN/ISO 11290-1

 

 

1.13.3. Tüketime hazır (pişirilmiş) her türlü unlu mamul (makarna, pilav, her türlü börek, lahmacun, pide, pizza, mantı vb.)

E. coli

Aynı

5

0

<101

ISO 16649-1 veya 2

 

 

Stafilokokal enterotoksinler

Aynı

5

0

25 g’da bulunmamalı

 

 

 

B. cereus

Aynı

5

2

102

103

EN/ISO 7932

 

 

Salmonella

Aynı

5

0

0/25 g-mL

EN/ISO 6579

 

 

1.13.4. Tüketime hazır (pişirilmiş) her türlü tatlı (puding, muhallebi, krema, aşure, su muhallebisi vb.)

Stafilokokal enterotoksinler

Aynı

5

0

25 g’da bulunmamalı

 

 

 

Salmonella

Aynı

5

0

0/25 g-mL

EN/ISO 6579

 

 

1.14. Özel beslenme amaçlı gıdalar

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1.14.1. Bebek formülleri ve devam formülleri (özel tıbbi amaçlı diyet gıdalar dahil)

Muhtemel B. cereus

aynı

5

2
1

5x101

5x102

 

 

 

Cronobacter spp.
(Enterobacter sakazakii)

aynı

10

0

0/10 g-mL

 

 

 

Salmonella

aynı

10

0

0/25 g-mL

 

 

 

L. monocytogenes

aynı

10

0

0/25 g-mL

 

 

 

1.14.2. Bebek ve küçük çocuk ek gıdaları (özel tıbbi amaçlı diyet gıdalar dahil)

B. cereus

aynı

5

2

102

103

 

 

 

Enterobacteriaceae

Cronobacter spp.
(Enterobacter sakazakii)

10

0

0/10 g-mL

 

 

 

Salmonella

Aynı

5

0

0/25 g-mL

 

 

 

L. monocytogenes

aynı

5

0

0/25 g-mL

 

 

 

1.15. Diğer gıdalar

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1.15.1. Tuz

Koliform bakteriler

aynı

5

2

101

102

 

 

 

1.15.2. Soyalı içecek ve soyalı ürünler

E. coli

Turuncu kısım değişti

5

0

<101

 

 

 

 

Salmonella

aynı

5

0

0/25 g-mL

 

 

 

1.15.3. Soya sütü (toz formda)

Koliform bakteriler

aynı

5

2

102

103

 

 

 

1.15.4. Mayonez ve mayonez içeren salata sosları

Koagulaz pozitif stafilokoklar

Aynı

5

2

102

103

 

 

 

Salmonella

aynı

5

0

0/25 g-mL

 

 

 

1.15.5. Salata ve yemek sosları, domates bazlı soslar (ketçap, soya sosu, hardal, nar ekşisi vb dâhil)

Maya ve küf

Maya kalktı

5

2

102

103

 

 

 

Salmonella

aynı

5

0

0/25 g-mL

 

 

 

1.15.6. Tereyağı hariç hayvansal yağlar

Aerobik koloni sayısı

 

5

2

104

105

 

 

 

1.15.7. Süt esaslı olmayan yenilebilir buzlar (meyveli buz, sorbe ve diğerleri)

Enterobacteriaceae

L. monocytogenes

5

0

0/25 g-mL

 

 

 

Salmonella

 

5

0

0/25 g-mL

 

 

 

1.15.8. Kahve beyazlatıcısı

E. coli

 

5

0

<101

 

 

 

1.15.9. Gıda takviyeleri Takviye Edici Gıda

E. coli

Koliform Bakteri

5

2

101
102

 

 

 

1.15.10. Ekmek mayası (yaş ve kuru)

Sünme (rop) sporu (4)

 

5

3

95

210

 

 

 

1.15.11. Sürülebilir yağlar, margarin ve yoğun yağlar

Koliform bakteriler

 

5

2

101

102

ISO 4832

 

 

Maya ve küf

 

5

2

101

102

ISO 7988

 

 

EK-2

ÜRETİM HİJYENİ KRİTERLERİ

2.1. Et ve et ürünleri

 

Gıda

Mikroorganizmalar/ toksinler/ metabolitler

Numune alma planı (1)

Limitler (2)

Referans metot (3)

Kriterin uygulanacağı basamak

Sonuçların uygun çıkmaması halinde alınacak tedbirler

n

c

m

M

2.1.1. Sığır, koyun, keçi ve at karkası

Aerobik koloni sayısı

 

 

3,2x103 kob/cm2 (4)
3,5 log kob/cm2

1,0x105 kob/cm2 (4)
5,0 log kob/cm2

ISO 4833

(9)

(12)

Enterobacteriaceae

 

 

3,2x101 kob/cm2 (4)
1,5 log kob/cm2

3,2x102 kob/cm2 (4)
2,5 log kob/cm2

ISO 21528-2

(9)

(12)

2.1.2. Domuz karkası

Aerobik koloni sayısı

 

 

1,0x104 kob/cm2 (4)
4,0 log kob/cm2

1,0x105 kob/cm2 (4)
5,0 log kob/cm2

ISO 4833

(9)

(12)

Enterobacteriaceae

 

 

1,0x102 kob/cm2 (4)
2,0 log kob/cm2

1,0x103 kob/cm2 (4)
3,0 log kob/cm2

ISO 21528-2

(9)

(12)

2.1.3. Sığır, koyun, keçi ve at karkası

Salmonella

50 (5)

2 (6)

Her bir karkas için test edilen yüzeyinde bulunmamalıdır.

EN/ISO 6579

(9)

(13)

2.1.4. Domuz karkası

Salmonella

50 (5)

5 (6)
3

Her bir karkas için test edilen yüzeyinde bulunmamalıdır.

EN/ISO 6579

(9)

(14)

2.1.5. Broiler Kanatlı ve hindi karkası

Salmonella

50 (5)

5 (6)

Numunelerin boyun derilerinden alınıp birleştirilerek oluşturulan 25 g numunede bulunmamalıdır.

EN/ISO 6579

(10)

(14)

2.1.6. Kıyma

Aerobik koloni sayısı (7)

5

2

5x105 kob/g

5x106 kob/g

ISO 4833

(11)

(15)

 

E. coli (8)

5

2

5x101 kob/g

5x102 kob/g

ISO 16649-1 veya 2

(11)

(15)

2.1.7. Mekanik olarak ayrılmış et (9)

Aerobik koloni sayısı

5

2

5x105 kob/g

5x106 kob/g

ISO 4833

(11)

(15)

E. coli (8)

5

2

5x101 kob/g

5x102 kob/g

ISO 16649-1 veya 2

(11)

(15)

2.1.8. Hazırlanmış et karışımları

E. coli (8)

5

2

5x102 kob/g - cm2

5x103 kob/g - cm2

ISO 16649-1 veya 2

(11)

(15)

2,1,9 Kanatlı karkası

Camplyobacter

50

20

1x103 log kob/cm2

 

 

 

 

 

(1)     n: Numune sayısı; c: m ile M limiti arasında değere sahip olmasına izin verilen numune sayısı

(2)     Madde 2.1.3, 2.1.4 ve 2.1.5 maddelerindeki gıdalar için m=M, kob: Koloni oluşturan birim (katı besiyerinde)

(3)     Bu Yönetmelikte belirtilen Standartların yayımlanmış en son halleri kullanılır.

(4)     m ve M limitleri sadece karkasa zarar veren metotla alınan numunelere uygulanır. Bu limit, günlük ortalama değer olup bu değer, analizlerin ortalamalarının hesaplanması sonucu elde edilen sonuçtur.

(5)     50 adet numune, bu Yönetmelikte yer alan numune alma kuralları ve sıklığına göre birbirini takip eden 10 numune alma anından/periyodundan elde edilir.

(6)     Salmonella’ nın varlığının belirlendiği numune sayısı. Salmonella’ nın yaygınlığını azaltmada gösterilen ilerleme dikkate alınarak c sayısı yeniden gözden geçirilmelidir. Gıda işletmecisi Salmonella’ nın varlığını azaltmak için bu değerlendirmeden önce daha düşük c sayısı kullanabilir.

(7)     Bu kriter tüketici talebi üzerine hazırlanan ve bekletilmeden satılan kıyma için uygulanmaz.

(8)     E. coli burada fekal kontaminasyon indikatörü olarak kullanılmaktadır.

(9)     Yüzülmeden sonra ancak soğutmadan önceki karkaslar

(10) Soğutmadan sonraki karkaslar

(11) Üretim işleminin sonunda

(12) Kesim hijyeni iyileştirilmeli ve üretim kontrolleri gözden geçirilmelidir.

(13) Kesim hijyeni iyileştirilmeli, üretim kontrolleri ve hayvanların orijinleri gözden geçirilmelidir.

(14) Kesim hijyeni iyileştirilmeli, üretim kontrolleri, hayvanların orijinleri ve orijin çiftlikteki biyogüvenlik önlemleri gözden geçirilmelidir.

(15) Üretim hijyeni iyileştirilmeli ve ham madde seçimi ve/veya orijini iyileştirilmelidir.

 

Analiz sonuçlarının değerlendirilmesi

Bu limitler, birleştirilmiş numuneler ile limit verilen karkaslar hariç, analiz edilen her bir numuneyi ifade eder.

Analiz sonuçları, analiz edilen üretim basamağının mikrobiyolojik kalitesini gösterir.

Sığır, koyun, keçi, at ve domuz karkaslarında Enterobacteriaceae ve aerobik koloni sayısı;

¾      Eğer günlük ortalama değer m ise UYGUN

¾      Eğer günlük ortalama değer m ile M arasında ise KABUL EDİLİR

¾      Eğer günlük ortalama değer >M ise UYGUN DEĞİL

Karkaslardaki Salmonella,

¾      Eğer Salmonella varlığı en fazla c sayıdaki numunede tespit edilirse UYGUN

¾      Eğer Salmonella varlığı c sayıdaki numuneden daha fazla sayıdaki numunede tespit edilirse UYGUN DEĞİL

Her bir numune alma periyodundan sonra, numune sayısını (n) belirlemek için, son 10 numune alma periyodunun sonuçları değerlendirilir.

Kıyma, hazırlanmış et karışımları ve mekanik olarak ayrılmış et (MAE) için E. coli ve aerobik koloni sayısı;

¾      Eğer tespit edilen bütün değerler   m ise UYGUN

¾      Eğer en fazla c sayıdaki numunenin değeri, m ve M arasında ve geriye kalan değerler ise m ise KABUL EDİLİR

¾      Eğer bir veya daha fazla numunedeki değer; >M veya c sayıdaki numuneden daha fazla sayıdaki numunenin değeri m ile M arasında ise UYGUN DEĞİLDİR

 


2.2. Süt ve süt ürünleri

 

 

Gıda

Mikroorganizmalar/ toksinler/ metabolitler

Numune alma planı (1)

Limitler (2)

Referans metot (3)

Kriterin uygulanacağı basamak

Sonuçların uygun çıkmaması halinde alınacak tedbirler

n

c

m

M

2.2.1. Pastörize süt ve diğer pastörize sıvı süt ürünleri

Enterobacteriaceae (4)

5

0

101 kob/mL

ISO 21528-1

(11)

(13)

2.2.2. Isıl işlem uygulanmış süt veya peynir altı suyundan üretilen peynirler

E. coli (5)

5

2

102 kob/g

103 kob/g

ISO 16649-1

veya 2

(6)

(14)

2.2.3. Çiğ sütten yapılan peynirler

Koagulaz pozitif stafilokoklar

5

2

104 kob/g

105 kob/g

EN/ISO 6888-2

(12)

(15)

2.2.4. Pastörizasyondan daha düşük sıcaklıklarda ısıl işlem uygulanmış sütten üretilen peynirler (7)  ve pastörizasyon veya daha yüksek sıcaklıklarda ısıl işlem uygulanmış süt veya peynir altı suyundan üretilen olgunlaştırılmış peynirler (7)

Koagulaz pozitif stafilokoklar

5

2

102 kob/g

104 kob/g
103 kob/g

EN/ISO 6888-1 veya 2

2.2.5. Pastörizasyon veya daha yüksek sıcaklıklarda ısıl işlem uygulanmış süt veya peynir altı suyundan üretilen olgunlaştırılmamış yumuşak peynirler (taze peynirler) (7)

Koagulaz pozitif stafilokoklar

5

2

101 kob/g

102 kob/g

EN/ISO 6888-1 veya 2

(11)

(15)

2.2.6.Çiğ süt veya pastörizasyondan daha düşük sıcaklıklarda ısıl işlem uygulanmış sütten üretilen tereyağı ve krema

E. coli (5)

5

2

101 kob/g

102 kob/g

ISO 16649-1

veya 2

(11)

(14)

Koagulaz pozitif stafilokoklar

5

2

102 kob/g

103 kob/g

ISO 16649-1

veya 2

 

-

2.2.7. Süt tozu ve peynir altı suyu tozu

Enterobacteriaceae (4)

5

0

101 kob/g

ISO 21528-2

(11)

(16)

Koagulaz pozitif stafilokoklar

5

2

101 kob/g

102 kob/g

EN/ISO 6888-1 veya 2

(11)

(15)

2.2.8. Dondurma (8) ve dondurulmuş sütlü tatlılar

Enterobacteriaceae

5

2

101 kob/g

102 kob/g

ISO 21528-2

(11)

(14)

2.2.9. Kurutulmuş bebek formülleri (özel tıbbi amaçlı diyet gıdalar dahil)

Enterobacteriaceae

10

0

10 g’da bulunmayacak

ISO 21528-1

(11)

(9)

Muhtemel B. cereus

5

1

5x101 kob/g

5x102 kob/g

EN/ISO 7932 (10)

(11)

(17)

2.2.10. Kurutulmuş devam formülleri

Enterobacteriaceae

5

0

10 g’da bulunmayacak

ISO 21528-1

(11)

(9)

 

(1)     n: Numune sayısı; c: m ile M limiti arasında değere sahip olmasına izin verilen numune sayısı

(2)     Madde 2.2.1, 2.2.7, 2.2.9 ve 2.2.10 için m=M, kob: Koloni oluşturan birim (katı besiyerinde)

(3)     Bu Yönetmelikte belirtilen Standartların yayımlanmış en son halleri kullanılır.

(4)     Bu kriter, gıda endüstrisinde ileri işleme tabi tutulacak ürünlere uygulanmaz.

(5)     E. coli burada hijyen indikatörü olarak kullanılmaktadır.

(6)     Numune, üretim işlemi boyunca E. coli sayısının en yüksek olduğu tahmin edilen basamaktan alınmalıdır. E. coli sayısı genellikle, E. coli gelişimini desteklemeyen peynirler için, olgunlaşma periyodunun başında en yüksektir. E coli gelişimini destekleyen peynirler için ise bu genellikle olgunlaşma periyodunun sonudur.

(7)     Gıda işletmecisi tarafından Bakanlık yetkilisine gösterilmesi halinde; stafilokokal enterotoksin oluşum riski taşımayan peynirler hariç

(8)     Sadece süt bileşeni içeren dondurmalar

(9)     Bulaşmayı en aza indirmek için üretim hijyeni iyileştirilmelidir. Enterobacteriaceae ve C. sakazakii arasındaki korelasyon fabrika düzeyinde ayrı olarak oluşturulmamışsa bu mikroorganizmaların analizleri paralel olarak yürütülür. Analiz edilen herhangi bir üretim numunesinde Enterobacteriaceae tespit edilirse, o parti E. sakazakii için de analiz edilir.  Enterobacteriaceae ve C. sakazakii arasındaki korelasyonun var olduğunun Bakanlık yetkilisine gösterilmesi gıda işletmecisinin sorumluluğundadır.

(10) 1 mL inokulüm, 140 mm çapındaki 1 adet Petri kutusuna veya 90 mm çapındaki 3 adet Petri kutusuna inoküle edilir.

(11)  Üretim işleminin sonunda

(12) Üretim işlemi boyunca stafilokokların sayısının en yüksek olduğu tahmin edilen üretim basamağı

(13)  Hammaddenin kalitesinin yanı sıra ısıl işlem uygulamasının etkinliği kontrol edilmeli ve yeniden bulaşma önlenmelidir.

(14)  Üretim hijyeni ve hammaddenin seçimi iyileştirilmelidir.

(15)  Üretim hijyeni ve hammaddenin seçimi iyileştirilmelidir. Eğer bu limit, 105 kob/g’ı aşarsa o parti, stafilokokal enterotoksin açısından analiz edilmelidir.

(16)  Isıl işlem uygulamasının etkinliği kontrol edilmeli ve yeniden bulaşma önlenmelidir.

(17)  Üretim hijyeni ve hammadde seçimi iyileştirilmiştir. Yeniden bulaşma önlenmelidir.

 

Analiz sonuçlarının değerlendirilmesi

Bu limitler, analiz edilen her bir numuneyi ifade eder.

Analiz sonuçları, analiz edilen üretim basamağının mikrobiyolojik kalitesini gösterir.

Kurutulmuş bebek formülleri (özel tıbbi amaçlı diyet gıdalar dahil) ve kurutulmuş devam formüleri için Enterobacteriaceae sayısı;

¾      Eğer tespit edilen bütün değerler bakterinin olmadığını gösteriyorsa UYGUN

¾      Eğer herhangi bir numunede bakteri varlığı tespit edilirse UYGUN DEĞİLDİR

E. coli, Enterobacteriaeae (diğer gıda grupları için) ve koagulaz pozitif stafilokok sayısı;

¾      Eğer belirlenen bütün değerler   m ise UYGUN

¾      Eğer en fazla c sayıdaki numunenin değeri, m ve M arasında ve geriye kalan değerler ise m ise KABUL EDİLİR

¾      Eğer bir veya daha fazla numunedeki değer; >M veya c sayıdaki numuneden daha fazla sayıdaki numunenin değeri m ile M arasında ise UYGUN DEĞİLDİR

Kurutulmuş bebek formüleri (özel tıbbi amaçlı diyet gıdalar dahil) için B. cereus sayısı;

¾      Eğer tespit edilen bütün değerler   m ise UYGUN

¾      Eğer en fazla c sayıdaki numunenin değeri, m ve M arasında ve geriye kalan değerler ise m ise KABUL EDİLİR

¾      Eğer bir veya daha fazla numunedeki değer; >M veya c sayıdaki numuneden daha fazla sayıdaki numunenin değeri m ile M arasında ise UYGUN DEĞİLDİR

2.3. Yumurta ürünleri

Gıda

Mikroorganizmalar/ toksinler/ metabolitler

Numune alma  planı (1)

Limitler (2)

Referans metot (3)

Kriterin uygulanacağı basamak

Sonuçların uygun çıkmaması halinde alınacak tedbirler

n

c

m

M

2.3.1. Yumurta ürünleri

Enterobacteriaceae

5

2

101 kob/g - mL

102 kob/g - mL

ISO 21528-2

(4)

(5)

 

(1)     n: Numune sayısı; c: m ile M limiti arasında değere sahip olmasına izin verilen numune sayısı

(2)     kob: Koloni oluşturan birim (katı besiyerinde)

(3)     Bu Yönetmelikte belirtilen Standartların yayımlanmış en son halleri kullanılır.

(4)     Üretim işleminin sonunda

(5)     Isıl işlem uygulamasının etkinliği ve yeniden kontaminasyonun engellendiği kontrol edilmelidir.

 

Analiz sonuçlarının değerlendirilmesi

Bu limitler, analiz edilen her bir numuneyi ifade eder.

Analiz sonuçları, analiz edilen üretim basamağının mikrobiyolojik kalitesini gösterir.

Yumurta ürünleri için Enterobacteriaeae sayısı;

¾      Eğer tespit edilen bütün değerler   m ise UYGUN

¾      Eğer en fazla c sayıdaki numunenin değeri, m ve M arasında ve geriye kalan değerler ise m ise KABUL EDİLİR

¾      Eğer bir veya daha fazla numunedeki değer; >M veya c sayıdaki numuneden daha fazla sayıdaki numunenin değeri m ile M arasında ise UYGUN DEĞİLDİR

 

2.4. Su ürünleri

 

Gıda

Mikroorganizmalar/ toksinler/ metabolitler

Örnekleme planı (1)

Limitler (2)

Referans metot (3)

Kriterin uygulanacağı basamak

Sonuçların uygun çıkmaması halinde alınacak tedbirler

n

c

m

M

2.4.1. Pişmiş kabuklular ve kabuklu yumuşakçaların kabuklu ve kabuksuz ürünleri

E. coli

5

2

1 EMS/g

101 EMS/g

ISO TS 16649-3

(4)

(5)

Koagulaz pozitif stafilokoklar

5

2

102 kob/g

103 kob/g

EN/ISO 6888-1 veya 2

(4)

(5)

(1)    n: Numune sayısı; c: m ile M limiti arasında değere sahip olmasına izin verilen numune sayısı

(2)    kob: Koloni oluşturan birim (katı besiyerinde)

(3)    Bu Yönetmelikte belirtilen Standartların yayımlanmış en son halleri kullanılır.

(4)    Üretim işleminin sonunda

(5)    Üretim hijyeni iyileştirilmelidir.

Analiz sonuçlarının değerlendirilmesi

Bu limitler, analiz edilen her bir numuneyi ifade eder.

Analiz sonuçları, analiz edilen üretim basamağının mikrobiyolojik kalitesini gösterir.

Pişmiş kabuklular ve kabuklu yumuşakçaların kabuklu ve kabuksuz ürünler için E. coli sayısı;

¾      Eğer tespit edilen bütün değerler   m ise UYGUN

¾      Eğer en fazla c sayıdaki numunenin değeri, m ve M arasında ve geriye kalan değerler ise m ise KABUL EDİLİR

¾      Eğer bir veya daha fazla numunedeki değer; >M veya c sayıdaki numuneden daha fazla sayıdaki numunenin değeri m ile M arasında ise UYGUN DEĞİLDİR

Pişmiş kabuklular ve kabuklu yumuşakçaların kabuklu ve kabuksuz ürünleri için koagulaz  pozitif stafilokok sayısı;

¾      Eğer tespit edilen bütün değerler   m ise UYGUN

¾      Eğer en fazla c sayıdaki numunenin değeri, m ve M arasında ve geriye kalan değerler ise m ise KABUL EDİLİR

¾      Eğer bir veya daha fazla numunedeki değer; >M veya c sayıdaki numuneden daha fazla sayıdaki numunenin değeri m ile M arasında ise UYGUN DEĞİLDİR


2.5. Meyve, sebze ve bunların ürünleri

 

 

Gıda

Mikroorganizmalar/ toksinler/ metabolitler

Numune alma  planı (1)

Limitler (2)

Referans metot (3)

Kriterin uygulanacağı basamak

Sonuçların uygun çıkmaması halinde alınacak tedbirler

n

c

m

M

2.5.1. Tüketime hazır doğranmış meyve ve sebzeler

E. coli

5

2

102 kob/g

103 kob/g

ISO 16649-1

veya 2

(4)

(5)

2.5.2. Tüketime hazır pastörize edilmemiş meyve ve sebze suları

E. coli

5

2

102 kob/g

103 kob/g

ISO 16649-1

veya 2

(4)

(5)

2.5.3 Kurutulmuş veya dondurulmuş meyveler (kuruyemiş dahil)

Küf

5

2

104 kob/g

105 kob/g

 

 

 

2.5.4 Sert kabuklu Meyvelerin kıyılmış, toz

Enterobacteriaceae

5

2

102 kob/g

103 kob/g

 

 

 

2.5.5 Nişasta

E.coli

5

0

101 >

 

 

 

 

 

(1)     n: Numune sayısı; c: m ile M limiti arasında değere sahip olmasına izin verilen numune sayısı

(2)     kob: Koloni oluşturan birim (katı besiyerinde)

(3)     Bu Yönetmelikte belirtilen Standartların yayımlanmış en son halleri kullanılır.

(4)     Üretim işlemi

(5)     Üretim hijyeni ve ham maddenin seçimi iyileştirilmelidir.

 

Analiz sonuçlarının değerlendirilmesi

Bu limitler, analiz edilen her bir numuneyi ifade eder.

Analiz sonuçları, analiz edilen üretim basamağının mikrobiyolojik kalitesini gösterir.

Tüketime hazır doğranmış meyve ve sebzeler ve tüketime hazır pastörize edilmemiş meyve ve sebze suları için E. coli sayısı;

¾      Eğer tespit edilen bütün değerler   m ise UYGUN

¾      Eğer en fazla c sayıdaki numunenin değeri, m ve M arasında ve geriye kalan değerler ise m ise KABUL EDİLİR

¾      Eğer bir veya daha fazla numunedeki değer; >M veya c sayıdaki numuneden daha fazla sayıdaki numunenin değeri m ile M arasında ise UYGUN DEĞİLDİR


EK-3

Patojen Mikroorganizmaların Limitleri

Mikroorganizmalar

Gıda

Numune alma planı (1)

Limitler (2)

Referans Metot (3)

n

c

m

M

Salmonella

Tüketime hazır

5

0

0/25 g-mL

EN/ISO 6579

L. monocytogenes

Tüketime hazır

5

0

0/25 g-mL

EN/ISO 11290-1

Termotolerant Campylobacter spp.

Tüketime hazır

5

0

0/25 g-mL

 

E. coli O157

Tüketime hazır

5

0

0/25 g-mL

ISO 16654

V. cholera (4)

Tüketime hazır

5

0

0/25 g-mL

 

V. parahaemolyticus (4)

Tüketime hazır

5

0

0/25 g-mL

 

Koagulaz  pozitif stafilokoklar

Tüketime hazır olmayan

5

2

103

104

EN/ISO 6888-1 veya 2

Tüketime hazır

5

2

102

103

B. cereus

Tüketime hazır olmayan

5

2

103

104

EN/ISO 7932

Tüketime hazır

5

2

102

103

Sülfit indirgeyen anaerob

Tüketime hazır olmayan

5

2

103

104

ISO 7937

Tüketime hazır

5

2

102

103

(1)     n: Numune sayısı; c: m ile M limiti arasında değere sahip olmasına izin verilen numune sayısı

(2)     kob: Koloni oluşturan birim (katı besiyerinde)

(3)     Bu Yönetmelikte belirtilen Standartların yayımlanmış en son halleri kullanılır.

(4)     Sadece tuzlu sulardan yetiştirilen/avlanan balıkçılık ürünlerinde aranır.

EK-4

Numune alma kuralları ve analiz numunesinin hazırlanması

4.1. Genel numune alma kuralları ve analiz numunesinin hazırlanması

Numune alma ve analiz numunesinin hazırlanması için özel bir kural yoksa ISO’nun ilgili standardı ve Codex Alimentarius’un ilgili kılavuzu referans metot olarak kullanılır.

4.2. Kesimhane ve kıyma, hazırlanmış et karışımları, mekanik olarak ayrılmış et ve çiğ etin üretildiği işletmelerden mikrobiyolojik numune alma kuralları

4.2.1. Sığır, domuz, koyun, keçi ve at karkaslarından numune alma kuralları

Zarar veren veya vermeyen numune alma metotları, numune alınacak kısmın seçimi ve numunelerin depolanması ve taşınması ile ilgili kurallar ISO 17604’de tanımlanmaktadır.

Her bir numune alma periyodu sırasında rasgele 5 karkastan numune alınır. Numune alma kısmı, her bir kesimhanede kullanılan kesim tekniğine göre seçilir.

Enterobacteriaceae ve aerobik koloni sayımı analizi için numune alınırken, her bir karkasın dört farklı kasından numune alınır. Numune alınırken zarar verecek metot kullanılıyorsa, numune; toplamda 20 cm2’lik, zarar vermeyecek metot kullanılıyorsa geviş getiren küçük hayvanların karkaslarında 50 cm2’lik ve diğerleri için en az 100 cm2’lik alanı temsil etmelidir.

Salmonella analizi için numune alınırken, kazıma sünger metodu kullanılır. Bunun için bulaşmanın en yoğun olduğu bölge seçilir. Toplam numune alma alanı en az 400 cm2’yi kapsamalıdır.

Numune karkasın değişik kısımlarından alınıyorsa, analizden önce numuneler birleştirilir.

4.2.2. Kanatlı karkasından ve çiğ kanatlı etinden numune alma kuralları

Kesimhanelerde Salmonella analizi için kanatlı karkasının boyun derisinden numune alınır. Diğer işletmelerde ise işlenmiş çiğ kanatlı etinde Salmonella analizi için eğer mümkünse kanatlı karkasının boyun derisinden mümkün değilse de derili ve/veya derisiz kanatlı etinden numune alınır ve bu karar risk esaslı yapılır.

Kesimhaneler, sürünün sahip olma olasılığı bulunan Salmonella serotipine göre kanatlı karkaslarının numune alma planlarına sahip olmalıdır. 

Kesimhanelerdeki kanatlı karkasında Salmonella için; bu Yönetmeliğin EK-2 madde 2.1.5’de yer alan üretim hijyen kriteri analiz edilirken; soğutmadan sonra her bir numune alma periyodunda en az 15 adet karkasın boyun derisinden rasgele numune alınır. Her bir kanatlı karkasının boyun derisinden yaklaşık 10 g’lık bir parça alınır. Analizden önce 5 x 25 g analiz numunesi oluşturmak amacıyla; aynı orijine sahip sürüden alınan 3 adet kanatlı karkasının boyun derisi birleştirilir. Bu numuneler bu yönetmeliğin EK-1 madde 1.3.2’de yer alan gıda güvenilirliği kriterlerini uygunluğunu doğrulamak için de kullanılır.

Kanatlı karkası dışındaki çiğ kanatlı etinde Salmonella analizi için; aynı partiden en az 25 g’lık 5 adet numune alınır. Derili kanatlı etinden numune alınırken; derinin miktarının numune birimini oluşturmak için yeterli olmadığı durumlarda, numune; deri ve az miktarda da kanatlı eti içerir. Derisiz veya az miktarda deri içeren kanatlı etinden numune alınırken mümkün olduğunca derili kısımdan az veya yeter miktarda da etinden numune alınır.

4.2.3. Numune alma kılavuzu

Karkaslardan numune almayla ilgili daha detaylı kılavuzlar, özellikle numune alınacak kısımları ile ilgili olarak Gıda Hijyeni Yönetmeliğinde ifade edilen iyi uygulama kılavuzlarına dahil edilebilir.

4.2.4. Karkas, kıyma, hazırlanmış et karışımları, mekanik olarak ayrılmış et ve çiğ kanatlı eti için numune alma sıklığı

Kesimhane sahibi veya kıyma, hazırlanmış et karışımları, mekanik olarak ayrılmış et ve çiğ kanatlı eti üreten işletme sahibi gıda işletmecisi, mikrobiyolojik analiz için haftada en az bir kez numune alır. Numune alma günü, haftanın her bir gününü kapsayacak şekilde her hafta değiştirilir.

Kıyma ve hazırlanmış et karışımları için E. coli ve aerobik koloni sayısı ve karkaslar için Enterobacteriaceae ve aerobik koloni sayısı; birbirini takip eden 6 hafta boyunca uygunsa numune alma sıklığı 15 günde bire düşürülebilir.

Kıyma, hazırlanmış et karışımları, karkas ve çiğ kanatlı eti için Salmonella analizi; birbirini takip eden 30 hafta boyunca uygunsa numune alma sıklığı 15 günde bire düşürülebilir. Ayrıca ulusal ya da bölgesel Salmonella kontrol programı varsa ve bu program bu paragrafta tanımlanan bir numune alma planını içeriyorsa Salmonella analizi için numune alma sıklığı düşürülebilir. Ulusal ya da bölgesel Salmonella kontrol programı kesimhane tarafından satılan hayvanlardaki Salmonella yaygınlığını düşük olarak gösteriyorsa numune alma sıklığı daha da düşürülebilir

Ancak risk analizine dayalı olarak değerlendirilen ve bunu takiben Bakanlık tarafından onaylanan, küçük kesimhaneler ve az miktarda kıyma, hazırlanmış et karışımları ve çiğ kanatlı eti üreten işletmeler bu maddede belirtilen numune alma sıklığından muaftırlar.

Okunma Sayısı: 113