NİSAN 2024: YÜKSEK ALKOLLÜ İÇKİLER
Votka, likör, cin ve rakı, içki tarihinde önemli bir yere sahiptir. Votka, daha çok Rusya ve Polonya'da kökeni olan bir içkidir ve genellikle tahıllardan veya patateslerden damıtılarak elde edilir. Likörler, çeşitli meyve, otsu ve baharatların tatlandırıcı maddelerle alkol ile birleştirilmesiyle yapılır. Cin, özellikle İngiltere kökenlidir ve ardında uzun bir tarihe sahiptir. Rakı ise geleneksel Anadolu'da tüketilen bir içkidir ve anason ile damıtılarak üretilir. Bu içeceklerin tarihleri, kültürel ve coğrafi kökenlerine göre farklılık gösterir ve dünya çapında geniş bir içki kültürünün parçası olmuştur.
Votka, likör ve cin yapabilmek için en başta “Tarımsal Etil Alkol”e ihtiyaç duyulur. Sektörde bu alkole, ENA (Extra Neutral Alcohol) denir. ENA, kısaca bir şeker kaynağının saccharomyces cerevisiae ile fermentasyonu ve ardından damıtılması ile elde edilir. Ülkemizdeki işletmelerde, şeker kaynağı olarak mısır, buğday ve şeker pancarı melası kullanılmaktadır. Proses eğer tahıl ile başlayacak ise, fermentasyon önce nişastanın parçalanması gerekir. İnversiyona uğrayan şeker veya doğrudan invert şeker içeren çözelti elde edilir ve buna mayşe denir. Mayşe, mayalandıktan sonra %8 civarı alkol oluşturur. %8’lik mayşe distilasyon (damıtma) kolonlarına beslenerek damıtılır ve %96 lık ENA elde edilir. Distilasyon aşamasında istenmeyen bazı bileşenlerde bu esnada uzaklaştırtır.
Votka, ENA’nın, su ile seyreltilip prosese bağlı olarak tat ve koku iyileştirici karbon filtrelerden geçirilmesi ile elde edilir ve dinlendirildikten sonra şişelenir. Alkol derecesi en az %37,5’tir.
Likör üretimi için ENA, su ile seyreltilir ve Türk Gıda Kodeksi’ne göre litresine en az 100 gr şeker eklenir. Üretilecek olan ürüne göre aroma vericiler ve renklendiriciler de ilave edilip son ürün elde edilir. Alkol derece en az %15 olmak zorundadır.
Cin üretiminde ENA, su ile seyreltilir ve prosese bağlı olarak tat ve koku iyileştirici karbon filtrelerden geçirilir. Ardından ardıç aroma verici elde edilerek cin elde edilmiş olur. Ancak “distile cin” imal edilecek ise, ENA, imbiklerde başta ardıç tohumu olmak üzere çeşitli baharat tohumları ve bitkilerle tekrar damıtılarak elde edilir.
Rakı, coğrafi işareti alınmış ve ülkemize ait olan milli içkimizdir. Rakı üreminde ana hammadde olarak yaş üzüm veya kuru üzüm kullanılmaktadır. Üzümler işlendikten sonra şıra elde edilir, bu şıra fermente olur ve akabinde damıtılarak SUMA elde edilir. SUMA, sektörde üzüm alkolüne verilen isimdir. Elde edilen SUMA, yerli anason tohumları ile harmanlanarak geleneksel tip bakır imbiklere doldurulur ve burada tekrar damıtılır. Bu aşamada reçeteye bağlı olarak %100 sumadan da gidilebilir veya bir miktar ENA da eklenebilir. ENA oranı %35’i geçemez. İmbikleme aşamasında, anasonun içeresinde var olan ve beyazlamayı ve baskın tadı oluşturan anetol rakıya geçmiş olur. İmbiklerden toplamda 5 fraksiyon (bölüm) elde edilir. Bunlardan sadece 3. fraksiyon olan ve prosesin de tam kabinde olan göbek bölümü rakı imalatı için ayrılır. Bu kısımdaki alkol derecesi yaklaşık olarak 80°dir. Elde edilen 80° rakı, su ile söndürerek (seyreltilerek) istenilen alkol derecesine düşürülür. Ardından rakı en az bir ay dinlendirilir sonra şişelemeye uygun hale gelmiş olur.