Her yıl 7,7 milyon ton yiyecek çöpe atılıyor

2021 Bm Gıda İsrafı Endeksi Raporu`na göre Türkiye`de her yıl kişi başına 93 kilogram, toplamda ise 7,7 milyon ton yiyecek çöpe atılıyor

Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO)`nun raporuna göre, dünya nüfusunun 2050‘de 9,6 milyara ulaşması bekleniyor. Türkiye‘ye ilişkin nüfus beklentisi ise yaklaşık 95 milyon olarak öngörülüyor. Artan nüfus ve gıda talebine rağmen artan sıcaklıkların sebep olacağı kuraklık ve aşırı hava olaylarına karşı iklim değişikliği ile mücadelede önemli adımlar atılmadığı sürece, gıda güvenliğinin de tehlikede olduğu bir gerçek. Giderek artan gübre, pestisit ve herbisit kullanımı toprak ve suların kirlenmesine neden oluyor ve insan sağlığını tehdit ediyor. Ormanların ve otlakların tarım alanlarına dönüştürülmesi yanında iklim değişikliğinin de etkisiyle biyolojik çeşitlilik azalıyor. Tüm bunlara ek olarak, üretilen gıdanın üçte biri yani yaklaşık 1,5 milyar ton gıda, atık ya da kayıp oluyor.

GELİŞMİŞ ÜLKELERDE GIDA İSRAFI GELİŞMEMİŞ ÜLKELERDEN DAHA FAZLA

Tüketilen gıdanın yüzde 50‘si olan 300 milyon ton gıda maddesinin çöpe atıldığını belirten Gıda Mühendisleri Odası Konya Şube Başkanı Hulusi Ada, "Çöp olan gıdanın çevresel maliyetleri üretici fiyatları ile 750 milyar ABD dolarına, tüketici fiyatları ile 1 trilyon dolara, yani Türkiye ve İsviçre`nin 2011 yılındaki gayri safi yurtiçi hasılalarının toplamına ulaşıyor. Üstelik buna sosyal maliyetler dahil değildir. Gıda kayıp ve atıklarının oluştuğu aşamaları; hasat öncesi durum, hasat edilemeyen kısım, hasat, işleme, paketleme, depolama, taşıma, perakende ve tüketim kısmı olarak gruplandırdığımızda kayıplar genel olarak tüketime kadar olan tüm aşamalarda gerçekleşiyor. Gelişmiş ülkelerde gıda israfı gelişmemiş ülkelerden daha fazladır. Gelişmekte olan ülkelerde gıda atığının yüzde 40`ı hasat sonrası ve işleme seviyelerinde gerçekleşirken, sanayileşmiş ülkelerde kayıpların yüzde 40`ından fazlası perakende ve tüketici düzeyinde gerçekleşir. Gıda kaybı ve atıklar aynı zamanda su, toprak, enerji, emek ve sermaye gibi kaynakların büyük oranda boşa gitmesine ve gereksiz sera gazı salınımı yüzünden küresel ısınma ile iklim değişikliğine etki ediyor" dedi.

SAĞLIKLI YAŞAMAK LÜKS HALİNE GELDİ

"Şu an dünyada herkese yetebilecek kadar gıda bulunmasına rağmen halen dünyanın azımsanmayacak kadar büyük bölgelerinde açlık yaşanıyor" diyen Ada, "Yeterli miktarda gıda bulunsa da adil dağılım olmadığı sürece dünyada ne yazık ki açlık yaşanmaya devam edecek. Açlığın yanı sıra obezite sorununda da ciddi bir artış gözlenmektedir. Bunun nedeni fazla gıda tüketiminin yanında sağlıksız gıda tüketimlerinin artmasıdır. Besin değeri önemsenmeden, gıda ürünlerinin içeriği bilinmeden yapılan alışverişin obezitenin artmasında rolü büyüktür. Temiz ve sağlıklı gıdaya ulaşmak giderek zorlaştığı için sağlıklı yaşamak lüks haline gelmiştir. Açlığı engellemek ve gelecek nesillerin obez olma riskini azaltmak için sürdürülebilir gıda ve tarım sistemleri uygulanmaya başlanmalıdır. Bu konuda dünyanın birçok bölgesinde başarılı sonuçlar elde edildiği görülmüştür. Coğrafi konum ve iklim koşulları yönünden tarım yapmaya oldukça elverişli olan ülkemizde sürdürülebilir tarım ve gıda sistemlerinin hayata geçirilmesi konusunda yapılacak çok şey vardır. Bu şansı değerlendirmek adına sürdürülebilir tarım ve gıda sistemlerinin konvansiyonel üretimin önüne geçmesi sağlanmalıdır" diye konuştu.

TÜRKİYE`DE 7,7 MİLYON TON YİYECEK ÇÖPE ATILIYOR

2021 BM Gıda İsrafı Endeksi Raporu`na göre Türkiye‘de her yıl kişi başına 93 kilogram, toplamda ise 7,7 milyon ton yiyeceğin çöpe atıldığını vurgulayan Ada, "Bu verilere göre ülkemiz Demokratik Kongo Cumhuriyeti ve Meksika`nın ardından üçüncü sırada yer almaktadır. Gıda israfına neden olan tüketici davranışlarına baktığımızda; ihtiyaç fazlası veya gereksiz ürün alınması sonucu gıdanın bozulması, tavsiye edilen tüketim tarihi ve son tüketim tarihi arasındaki farkın bilinmemesi nedeniyle tüketilmesinde sakınca olmayan gıdaların atılması, gıdaların uygun olmayan koşullarda saklanması, tüketilecek miktardan fazla yemeğin pişirilmesi ve tüketilmemesi gibi örnekler verilebilir. Her gün 13 milyar insanı doyurabilecek gıda üretilirken her 9 insandan 1‘inin açlık çektiğini, 1,8 milyar insanın kronik açlık çektiğini ve sayıların gün geçtikçe arttığını, çöpe atılan gıdanın bugün dünya çapında yetersiz beslenen yaklaşık 842 milyon insana yetecek miktarda olduğunu unutmadan gıda alışverişi ve tüketimi yaparsak gıda atıklarında azalma sağlayabiliriz. Bireysel bilincin artması amacıyla ilkokul ve ortaokul seviyesinde öğrencilere, tüketim alışkanlıklarının belirlenmesine yönelik eğitimler düzenlenmesi gerekmektedir" şeklinde konuştu. (Gülşen Çopur)