Yaz Sıcaklarında Gıda Tüketimine Dikkat!

Öncelikle belirtmek gerekir ki tüketilen gıda çeşitleri birçok nedene bağlı olarak mevsimine göre değişiklik gösterir. 

Bu nedenlerden bazıları gıda maddelerinin edinimi ile ilgili olanakların farklılaşması ve alışkanlıklar ise bir diğer önemli nedeni çoğunlukla göz önünde bulundurulmayan metabolizma ve vücudun ihtiyaç duyduğu besin çeşitleri ile ilgili nedenlerdir.

Vücudumuzun sağlıklı halini dış etkilere karşı devam ettirebilmesi, bu etkenler nedeniyle maruz kaldığı kayıpların telafisi ile mümkün olabilmektedir. Yazın sıvı kaybı ve bununla beraber elektrolit (mineral) kaybını telafi etmek gerekir. Terlemeye bağlı olarak su, tuz ve diğer mineral kayıplarının yerine konmasını sağlayacak şekilde gıda seçimini yapmamız doğru olur. Ayrıca vitamin ve protein ağırlıklı yiyecekler enerji kaynağı karbonhidrat ve yağlara oranla tercih edilmelidir.

Bunların yanı sıra gıda güvenliği boyutuyla yani gıdaların bozulmaması ve dolayısıyla sağlığımızı riske atmamamız için dikkat etmemiz gereken bazı hususlara değinecek olursak;

Genelde gıdaların uygun muhafaza ve sıcaklık ortamında tüketime arz edilmesi kuralı bir yana özellikle yaz aylarında açıkta gıda satışı ciddi sorunlara yol açabilmektedir. Bu konuda en çok riski ise semt pazarlarında görmekteyiz. Buralarda uygun olmayan şartlarda baharat, yufka, kuru meyve ve sebzeler, peynir, lor gibi süt ürünleri, yumurta ve hatta balık satıldığını biliyoruz. Kapalı dolaplarda ve soğutuculu dolapta muhafaza edilmesi gereken bu tür ürünler sıcakta çok çabuk bozulmakta, baharat, kuru meyve gibi ürünler ise toza, toprağa, sinek-böcek gibi kirletici unsurlara maruz kalmakta ve dolayısıyla tüketen kişide çeşitli hastalıklara sebep olabilmektedir.

Bu durumda Semt Pazarlarından yaş sebze ve meyve dışında herhangi bir gıda maddesinin alınmaması ve tüketilmemesi şeklindeki uyarımızı yapmayı görev biliyoruz. Semt pazarlarının bu açıdan tahkim edilmesi ve bu tür ürünlerin uygun şartlarda satışını sağlayacak düzenlemeler elbette yapılabilir ve yapılmalıdır. Pazar yerlerindeki ürün çeşitliliğinin devamından yanayız.

Alışverişte Dikkat Edilmesi Gerekenler:

Yaz aylarında market alışverişinde soğukta muhafaza edilmesi gereken, et ve et ürünleri, süt ve süt ürünleri, yaş pasta vb ürünlerinin markette uygun sıcaklıkta sergilendiğine dikkat edilmeli ve bu tür ürünler alışverişin sonunda alınmalı ve en kısa sürede buzdolabına konmalıdır.

Mutfak-Buzdolabı:

Bilindiği gibi bazı ürünler dondurularak bazıları ise soğutularak korunmalıdır. Kısa sürede tüketilecek olan et, balık, tavuk gibi ürünler normal buzdolabı ortamında 1-2 gün bulundurulabilir. Ancak bu ürünler daha uzun süre tüketilmeyecek ise tercihen birer defalık kullanım miktarı kadar porsiyonlanarak dondurulmalıdır. Dondurulmuş olan bu ürünler kullanılacağında önce buzdolabının normal ortamına alınarak kısmen çözündürülmeli daha sonra kullanılmalıdır.

Dondurma:

Dondurma özellikle çocukların severek tükettiği ve oldukça besleyici içeriğe sahip bir gıdadır. Anca dondurmanın bizler için besleyici olduğu kadar mikroorganizmalar için de besleyici olabileceği unutulmamalıdır. Bu nedenle dondurma alırken uygun şartlarda üretilmiş, depolanmış ve satışa sunulmakta olduğuna dikkat edilmesi önemlidir. Bilinen yerlerden alınması, seyyar satılan veya nerede üretildiği belli olmayan ürünlerin tüketilmemesine dikkat edilmesi gerekir.

Ayrıca son zamanlarda dondurma benzeri ürünleri piyasada görebilmekteyiz. İçeriği bakımından dondurma kadar besleyici olmayan ancak dondurma yerine tüketilebilen bu ürünlerin tercih edilirken bu noktaya dikkat edilmesi tüketici yanılgısına uğranılmaması bakımından önemlidir.

Meyve Suyu:

Yaz sıcaklarında diğer mevsimlere göre özellikle sıvı alımını arttırmalıyız. Yukarıda belirtmeye çalıştığımız gibi mevsimsel olarak farklı besin ihtiyacımız söz konusu olabilmektedir. Vitamin, mineral yönden zengin ürünlerin tüketimi bu bakımdan yaz aylarında daha da önem kazanmaktadır.

Vücutta su-elektrolit dengesinin korunması, sıcak etkisi ile oluşan yorgunluk hissine karşı daha dinç kalabilmenin beslenme tarzı ile ilgili olduğu bilinmektedir. Meyve suyu ürün olarak bu ihtiyacı karşılayacak başlıca ürünlerdendir.

Dondurma için bahsettiğimiz "benzeri ürünler" konusu meyve suları için de geçerlidir. Yani piyasadan meyve suyu olarak aldığımız her ürünün meyve suyu olmadığı bilinmelidir. Meyve suyu olarak aldığımız ürünler karşımıza; meyve nektarı, meyveli içecek ve meyve aromalı içecek olarak çıkmaktadır. Bu ürünlerin arasındaki fark ise içerdikleri meyve miktarı ile ilgilidir. Meyve suları, %100 meyveden veya meyve konsantresinden elde edilirken diğer ürünlerde meyve miktarı değişmekle beraber aromalı içecekler su, aroma ve diğer bileşenlerin karışımı ile elde edilen ve gazlı veya gazsız içecek olarak piyasaya sürülen içeceklerdir. Bu ayrımın birçok tüketici tarafından yapılamadığını gözlemekteyiz.

TMMOB Gıda Mühendisleri Odası olarak insanlarımızın sağlıklı gıda tüketimi ve bu gıdalara erişimde herhangi bir sıkıntı yaşamaması için mesleğimizin gerektirdiği çalışmaları yapmayı ve konu ile ilgili olarak toplumsal sorumluluğumuz gereği bildiklerimizi kamuoyuyla paylaşmayı görev bilmekteyiz. Bütün yurttaşlarımıza sağlıklı bir yaşam dileklerimizle…

                                                                                                                                                                                                                                            Şehmus ALPARSLAN

                                                                                         TMMOB Gıda Mühendisleri Odası

      Adana Şube Yön. Kur. Bşk.