Taslağın Geneli Üzerindeki Görüş ve Değerlendirme

Teklif

Bilindiği gibi, gıdaların ve takviye edici gıdaların etiketinde, tanıtımında veya reklamında sağlık beyanı kullanılabilmesine dair izin yetkisi Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumuna verilmiştir. Ancak farkındalık seviyesi düşük olan pek çok işletmenin bu düzenlemeden haberdar olmaması, etiketleme yönetmeliğinde sağlık beyanları ile ilgili hüküm görmediğinde yanılması söz konusu olabilecektir. Bu nedenle; yaşanması muhtemel bir karmaşayı önlemek amacıyla; Sağlık Bakanlığı`nın konu ile ilgili mevzuatına tarih ve sayı verilerek açıkça atıf yapılması uygun olacaktır. Bu konuda Sağlık Bakanlığınca da bir çalışma yapıldığı, görüşlerin toplandığı bilinmektedir.  Tüketiciler ve üreticiler açısından anlam ve yetki karmaşası yaşanmaması açısından Türk Gıda Kodeksi Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile Sağlık Bakanlığınca yayımlanacak olan Sağlık Beyanı ile Satışa Sunulan Ürünlerin Sağlık Beyanları Hakkında Yönetmeliğin eş zamanlı yayınlanması uygun olacaktır.

Yönetmelikte, sağlık beyanına tabi olmadığı halde insan sağlığını tedavi edecek ifadeler bulunduran etiketlerle ilgili izin yetkisinin Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumunda olduğunu bildirir açık bir hüküm bulundurulması uygun olacaktır.     

Taslak Maddesi

Görüş ve Değerlendirme

Teklif

1- MADDE 1 - 26/1/2017 tarihli ve 29960 sayılı mükerrer Resmî Gazete` de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliğinin 4 üncü maddesinin birinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

 " (1) 5996 sayılı Kanunun 3 üncü maddesindeki, 17/12/2011 tarihli ve 28145 sayılı Resmî Gazete` de yayımlanan Gıda İşletmelerinin Kayıt ve Onay İşlemlerine Dair Yönetmeliğin 4 üncü maddesindeki, 17/12/2011 tarihli ve 28145 sayılı Resmî Gazete` de yayımlanan Gıda Hijyeni Yönetmeliğinin 4 üncü maddesindeki, 27/12/2011 tarihli ve 28155 sayılı Resmî Gazete` de yayımlanan Hayvansal Gıdalar İçin Özel Hijyen Kuralları Yönetmeliğinin 4 üncü maddesindeki, 29/12/2011 tarihli ve 28157 üçüncü mükerrer sayılı Resmî Gazete` de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Aroma Vericiler ve Aroma Verme Özelliği Taşıyan Gıda Bileşenleri Yönetmeliğinin 4 üncü maddesindeki, 30/6/2013 tarihli ve 28693 sayılı Resmî Gazete` de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Gıda Katkı Maddeleri Yönetmeliğinin 4 üncü maddesindeki tanımlara ilave olarak aşağıda yer alan tanımlar da geçerlidir."

26.01.2017 tarih ve 29960 Mükerrer sayılı Resmi Gazete` de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliği` nin değiştirilmesi amacıyla hazırlanan Yönetmelik taslağında, Tarım ve Orman Bakanlığınca yürütülen kimi yönetmeliklerin "Tanımlar" başlığını taşıyan 4 üncü maddesine gönderme yapılarak, adı geçen yönetmeliğin 4 üncü maddesinin birinci fıkrası değiştirilmek istenmektedir.

Söz konusu yönetmelik taslağının 11 inci maddesine eklenen 2 nci fıkrada "26/1/2017 tarihli ve 29960 mükerrer sayılı Resmî Gazete` de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Beslenme ve Sağlık Beyanları Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır." ifadesine yer verilmiştir.

Yönetmelik değişikliği ile çıkartılması düşünülen "26/1/2017 tarihli ve 29960 mükerrer sayılı Resmî Gazete` de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Beslenme ve Sağlık Beyanları Yönetmeliğinin 4 üncü maddesindeki" İlgili tanımlar bu Yönetmelik Değişikliğine taşınmalıdır.

2- MADDE 5 –  Aynı Yönetmeliğin 7 nci maddesinin 3 üncü fıkrası yürürlükten kaldırılmış, 4 üncü fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve diğer fıkralar buna göre teselsül ettirilmiştir. 

"(3) Bu maddenin birinci ve ikinci fıkralarında yer alan hükümler;  gıdanın reklâmı ile gıdanın tanıtımı; özellikle de şekli, görünüşü veya ambalajı, kullanılan ambalaj malzemesi, düzenlendiği biçim ve sergilenme şekli için de uygulanır."

TGK GETBY`nin temel amacı tüketicinin doğru bilgilendirilmesi ve seçim yapma olanağı sağlanmasıdır. Kaldırılmak istenen hüküm etiketleme ve bilgilendirme açısından yer verilmesi gereken bir uygulamadır.

(3) Özel beslenme amaçlı gıdalar ile ilgili mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydıyla, sağlık beyanları ile ilgili mevzuat hükümlerine uyulmaksızın sağlık beyanı yapılamaz.

4- MADDE 7 –  Aynı Yönetmeliğin 35 inci maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

"7/3/2017 tarihli ve 30000 sayılı Resmî Gazete` de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Gıdalara Vitaminler, Mineraller ve Belirli Diğer Öğelerin Eklenmesi Hakkında Yönetmelik ile getirilen kısıtlamalar kapsamında gıda etiketlerinde trans yağ ile ilgili beyan yapılmaz."

"7/3/2017 tarihli ve 30000 sayılı Resmî Gazete` de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Gıdalara Vitaminler, Mineraller ve Belirli Diğer Öğelerin Eklenmesi Hakkında Yönetmelik` in Yasaklı, kısıtlı veya inceleme altındaki diğer öğeler başlığını taşıyan 11 inci maddesi ile Diğer öğelerin Listeye dâhil edilmesine ilişkin bilimsel değerlendirme ve Bilimsel Komisyonun görüşü başlığını taşıyan

13 üncü maddesi hükümlerine göre, vitaminler veya mineraller dışında bir diğer öğenin ya da vitaminler veya mineraller dışında bir diğer öğeyi içeren bir bileşenin gıdalara eklenmesi trans yağ için de geçerlidir.

   Trans yağın endüstriyel proses sonucu ortaya çıktığı göz önüne alındığında, trans yağ içeren gıdaların etiketlerinde ne kadar trans yağ içerdiğinin ya da tüketimi sonucu zararsız olduğu bilinen niceliğin üzerinde olan düzeyin belirtilmesi, yağ içeren, ancak trans yağ içermeyen gıdaların etiketlerinde ise "trans yağ içermez" ifadesinin yer alması, tüketicinin sağlığı ve bilinçlendirilmesi açısından önemlidir.

Değiştirilmesi düşünülen yönetmeliğin     35 inci madde birinci fıkra (ç) bendinin aynen kalması önerilmektedir.

"Trans yağ içermez"  ifadesi birçok negatif beyan gibi tüketicilerin dikkatle izlemekte olduğu bir beyandır. Halen var olan limit değeri  (en fazla %1) oldukça yüksek olduğu ve bir dayanağı bulunmadığından, bu limitin düşürülerek yeniden düzenlenmesi yerinde olacaktır. Yönetmelikte var olan "doymuş yağ içermez" beyanında yer alan trans yağ kısıtlaması değerinden (en fazla %0,1) faydalanmak veya bilimsel temelli bir değerlendirme yaparak gerçekçi bir değer belirleyerek gıdalarda "trans yağ içermez" beyanının kullanılabilmesi uygun görülmektedir. 

5 - MADDE 8 –  Aynı Yönetmelikte Ek-11`de yer alan aşağıdaki satır tablodan çıkarılmıştır.

       "

                                                                                  "

4 üncü sırada yer alan Gıda Mühendisleri Odası görüşünün dikkate alınması gerektiği değerlendirilmelidir.

Değiştirilmesi düşünülen yönetmeliğin  

11 numaralı ekinde yer alan Trans yağ`a ilişkin satırın aynen kalması önerilmektedir.

6 - MADDE 9 –  Aynı Yönetmeliğin 43 üncü maddesinden sonra gelmek üzere aşağıdaki madde, eklenmiş, diğer maddeler buna göre teselsül ettirilmiştir.

4 üncü sırada yer alan Gıda Mühendisleri Odası görüşünün dikkate alınması gerektiği değerlendirilmelidir.

Değiştirilmesi düşünülen yönetmeliğin Beslenme Beyanları başlığını taşıyan 44 üncü madde 4 üncü fıkrasının aynen kalması önerilmektedir.

"Beslenme Beyanları

MADDE 44 – (1) Gıdaların etiketi, tanıtımı veya reklâmında, sadece Ek-17`de yer alan beslenme beyanları verilen koşullara uygun olmak kaydı ile yer alabilir.

(2) Bir gıda, beslenme beyanı yapabilme koşullarını doğal bileşiminde bulunan bir besin öğesi veya diğer öğe ile karşılıyorsa, beslenme beyanının önüne "doğal olarak/doğal" ibaresi eklenebilir.

(3) Hacmen %1,2 den fazla alkol içeren içeceklerde sadece enerji miktarının azaltılmasına ilişkin beslenme beyanı yapılabilir.

(4) 7/3/2017 tarihli ve 30000 sayılı Resmî Gazete`de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Gıdalara Vitaminler, Mineraller ve Belirli Diğer Öğelerin Eklenmesi Hakkında Yönetmelik ile getirilen kısıtlamalar kapsamında gıda etiketlerinde trans yağ ile ilgili beyan yapılmaz."