Basına ve Kamuoyuna

07.08.2024                                  

Yediğiniz Dondurma, Yenilebilir Buz, Sorbe ve Gelato Keyfinizi Kaçırmasın 

Yaz aylarında dondurma, yenilebilir buz, sorbe ve gelato tüketimi de artış göstermektedir. Dondurma besin değerleri açısından besleyici, yaz aylarında sıcağın etkisini azaltan serinletici özelliği gibi, en masum tatlılardan biridir.  Ancak, dondurma alırken ve tüketirken gıda güvenliği risklerine karşı dikkatli olunması gerekmektedir. 

TMMOB Gıda Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi olarak dondurma üretiminde kullanılan süt, süt ürünleri ve yumurtaların pastörize edilmiş ve mikrobiyolojik faaliyetlerin önlenmiş olması kritik önem taşımaktadır. Pastörize edilmemiş veya pastörizasyonu yeterli olmayan süt, süt ürünleri ve yumurta kullanımı dondurma içerisinde Listeria monocytogenes ve Salmonella bakterilerinin bulaşmasına ve ciddi bir gıda zehirlenmesi geçirmenize neden olabilmektedir. 

Dondurma üretiminde personel ve tesis hijyenine uyulmaması, üretim hattında pastörizasyonun yeterli olmaması da dondurmaya Escherichia coli ve Staphylococcus aureus bakterilerinin bulaşmasına eden olabilir. Escherichia coli eller vasıtasıyla dışkı kökenli yolla dondurmaya bulaşabilir ve gıda zehirlenmesine yol açabilirken, Staphylococcus aureus ellerden, deri lezyonlarından bulaşabilir ve ciddi solunum yolu enfeksiyonlarına neden olabilir.

Bakanlığın gıda güvenliği bilgi sistemi üzerinden kontrol ettiğimiz de ilimizde kayıt kapsamında 400 üzerinde dondurma üreticisi bulunmaktadır. Bunun yanında nüfusun çok yoğun olduğu ilimizde diğer illerden de dondurma üreticileri ürün göndermektedir. Sizlerde ambalajlı veya ambalajsız dökme satılan dondurma satın alırken buradan kontrol edebilirsiniz. 

Dondurmalar içerdikleri kuruyemiş ve meyveler sebebiyle alerjen, pestisit kalıntısı ve aflatoksin içerebilir. Özellikle seyyar, ekmek fırınları ve market önlerinde dondurmalarda hijyen koşullarıyla beraber kullanılan hammaddelere ilişkin analiz sonuçların talep edilmesi her ne kadar yasalarla imkansız kılınsa da her yurttaşın anayasal hakkıdır. Dondurmalarda kullanım limitlerine bağlı olarak gıda katkı maddelerinin kullanımı da diğer hususlar kadar önem taşımaktadır. Gıda katkı maddeleri ve diğer kimyasal riskler belirlenen limitlerin üzerine çıktığında ciddi sağlık sorunlarına neden olabilmektedir. 

Özellikle alerjisi bulunan yurttaşlarımızın alerjen içeriğiyle ilgili bilgi talep etmesi ve durumdan emin olması hayati önem taşımaktadır. 

Türkiye’nin içerisinde bulunduğu ekonomik durum ve düşen kâr marjıyla birlikte özellikle dondurmaların depolama ve saklama koşullarında gıda güvenliği kuralları ihlal edilmektedir. Hem açık hem de paketli dondurmalar yetersiz soğutma sebebiyle mikroorganizmaların üremesi için uygun bir zemine dönüşmektedir. Bu nedenle yetersiz soğutulduğu belli olan, soğuk zincir kırıldığı için üzeri buz tutan dondurmaların tüketilmemesi önem taşımaktadır. Ekonomik açıdan akşam soğutucu dolapların fişlerinin çekilerek çalışmaması sağlandığı görülmektedir. Yaşanacak elektrik kesintileri de soğuk zincirde kırılmalara neden olduğundan dondurmadaki mikrobiyolojik riski arttıracaktır. 

Soğuk zincirdeki kırılmalarla ısınmaya başlayan dondurmalar mikrobiyolojik olarak organizmaların gelişebileceği ideal sıcaklık aralığına yaklaşacağından mikroorganizmaların gelişimi için ideal koşulları sağlamakta ve mikrobiyal yükü artmaktadır. 

Özellikte açıkta satılan dondurmalar hem personel hijyeni hem de kullanılan ekipmanlar nedeniyle çapraz bulaşıya açık durumdadır. Açıkta satılan dondurmalarda her bir dondurma için ayrı bir dondurma kepçesi kullanılmalı, kullanımdan sonra sıcak suyla yıkanmalı ve sonrasında gıdayla temas eden yüzeyler için kullanılan solüsyonlarda bekletilmelidir. 

Dondurmayı servis eden personel maske, bone, kolluk ve eldiven kullanmalı, her servisten sonra eldivenlerini değiştirmelidir. Dondurma kaşıklarının girdiği su kabı metal olmalı ve her 15 dakikada bir temizlenmeli, içerisindeki daldırma solüsyonu yenilenmelidir. Su kabının içerisinde sünger gibi malzemeler bulunmamalı, böyle malzemelerle hijyen sağlanmaya çalışılmamalıdır. 

Dondurma satın alırken paketliyse etiketini okumanız, ambalajını kontrol etmeniz, dondurmanızı aldığınız dolabın sıcaklığına dikkat etmeniz, seyyar satılıyorsa personel ve ekipman hijyenine dikkat etmeniz, üretim süreci, hammadde ve işletmenin gıda güvenliği politikaları hakkında bilgi edinmeniz sağlığınız için yararlı olacaktır. 

Bu önlemlerle dondurma alırken ve tüketirken gıda güvenliği risklerinden korunabilir, dondurmanızın keyfini çıkartabilirsiniz. Sorularınız veya daha fazla bilgi için bizimle iletişime geçmekten çekinmeyin. 

Saygılarımızla. 

TMMOB Gıda Mühendisleri Odası
           İstanbul Şube
 10. Dönem Yönetim Kurulu